شبا چیست و چه زمانی به شماره شبا نیاز دارید؟

به گزارش خبرنگار «نبض فناوری» امروزه استفاده از شبا در حواله‌های بانکی، مخصوصا توسط کسب‌وکار‌ها جهت دریافت پول از مشتریانشان بسیار رایج است. مثلاً شماره‌حساب‌های بانک سامان با بانک ملت شبیه به هم نیستند و به همین دلیل انتقال پول بین بانک‌های گوناگون، دردسرساز خواهد شد. بانک‌ها از شیوه‌های متفاوتی برای شماره‌گذاری حساب‌های مشتریانشان استفاده می‌کنند و به همین دلیل انتقال پول بین بانک‌های گوناگون، دردسرساز خواهد شد؛ بنابراین برای جابجایی پول بین بانکی به یک فرمت یکپارچه نیاز است. شناسه استاندارد بین‌المللی IBAN برای یکپارچه‌سازی شماره حساب‌های بانکی طراحی شده است و بانک‌های ایران نیز از همین استاندارد استفاده می‌کنند. در این استاندارد هر حساب بانکی دارای یک شناسه یکتاست که در ایران با نام شناسه بانکی ایران و یا به‌طور اختصار شبا شناخته می‌شود.

طبق تعریف بانک مرکزی، «شبا» مخفف «شماره حساب بانکی ایرانیان» است. این شماره به منظور تسهیل و استانداردسازی مبادلات بین بانکی و بین‌المللی بانک‌های کشور، توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مطابق با استاندارد ۱۳۶۱۶-ISO، تعریف و تبیین شده است و امروزه تمام پرداخت‌های بین بانکی منحصراً با استفاده از شبا صورت می‌پذیرد. هر شماره حساب بانکی، قابل تبدیل به یک شماره حساب شبا خواهد بود. شناسه حساب بانکی ایران که به اختصار شبا نامیده می‌شود کدی است ۲۴ رقمی که یک حساب بانکی را به صورت منحصر به فرد در تمام نظام بانکی ایران مشخص می‌کند.

چه زمانی به شماره شبا نیاز دارید؟

شمارهٔ «شبا» در انتقال وجه بین‌بانکی «پایا» و «ساتنا» نیاز است. همچنین هنگام گرفتن ابزار‌های «دریافت پول» مانند دستگاه کارت‌خوان (POS) و یا درگاه اینترنتی باید شماره شبا خود را نیاز دارید.
از چه راهی می‌توانم شماره شبا حسابم را پیدا کنم؟
تمامی حساب‌ها شمارهٔ «شبا» دارند و آن را می‌توان به‌صورت حضوری یا اینترنتی از بانک دریافت کرد.
همچنین در باهمتا می‌توانید به صفحه محاسبه شماره شبا بروید و با وارد کردن شماره‌حساب، شماره شبا را به دست آورید.

مزایای استفاده از شماره شبا

شبا تمام اطلاعات یک حساب را در بر دارد. با دانستن شبا می‌توانید وجه را به آن منتقل کرده یا از طریق آن پول دریافت کنید، بدون اینکه نگران سایر جزئیات حساب باشید؛ بنابراین برای حواله‌هایی که از شبا در آن‌ها استفاده می‌شود، نیاز به ذکر و کنترل اطلاعاتی نظیر نام بانک، نام یا کد شعبه، شماره حساب، نوع حساب و درگیری با جزئیات مختلف و گوناگون ندارید. - اگر اشتباهی در وارد کردن شماره شبا پیش آید، سامانه‌های بانکی از اشتباه مشتری یا متصدی بانک در ورود اطلاعات آگاه شده و آن را گزارش می‌کنند.
بدین ترتیب امکان خطای مشتری و متصدی بانک در ورود اطلاعات نادرست و ارسال وجه به حساب‌های دیگر تا حد بسیار زیادی کاهش می‌یابد.

تاریخچه شماره شبا

قبل از IBAN، استاندارد‌های ملی مختلف برای شناسایی حساب بانکی وجود داشت که برای برخی از کاربران گیج کننده بود. این امر اغلب منجر به از بین رفتن اطلاعات مسیر تراکنش در پرداخت‌ها می‌شد. همچنین این شماره حساب‌ها دارای ارقام چک (کنترل صحت ساختار) نبودند و این امر امکان بروز خطا در انتقال وجه‌ها را بالا می‌برد.
در سال ۱۹۹۷، برای رفع این مشکلات، سازمان بین المللی استاندارد (ISO) استاندارد جدیدی تحت عنوان ISO ۱۳۶۱۶ را منتشر کرد. طبق این استاندارد شماره حساب‌های بین‌المللی تحت نام IBAN که مخفف International Bank Account Number است جهت انجام مبادلات بین‌الملل معرفی شد.

سازمان ISO در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۷ این استاندارد را بهبود بخشید. در سال ۲۰۰۷ استاندارد ISO ۱۳۶۱۶ را به دو بخش تقسیم کرد. در بخش دوم (ISO ۱۳۶۱۶-۲:۲۰۰۷) بهبود‌های زیادی صورت گرفته شد و تبدیل به استاندارد مورد پذیرش جهت انتقال وجه بین‌المللی شد. نام رسمی این بخش از استاندارد، سویفت (SWIFT) است که امروزه بخش اعظم مبادلات مالی بین‌المللی از طریق آن صورت می‌پذیرد.

در ایران از ۱۱ دی ماه ۱۳۸۵ «اول ژانویه سال ۲۰۰۷ میلادی» بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، استفاده از شبا را برای حواله‌های ارزی اجباری کرده است. همچنین این شماره در مبادلات بین بانکی داخلی کشور نیز استفاده می‌شود.

چگونه شماره شبا حساب بانکی خود را دریافت کنیم؟

شماره شبا را می‌توانید بر روی دفترچه حساب‌های بانکی خود بیابید.

اخیراً برخی بانک‌ها همچون بانک ملت، در اقدامی مثبت روی کارت‌های بانکی شماره شبا را چاپ می‌کنند.
دریافت شماره شبا با تبدیل شماره کارت به شبا یا تبدیل شماره حساب به شبا نیز امکان‌پذیر است. شماره حساب بانکی را معمولاً می‌توان از پیامک‌های بانک و یا دفترچه حساب به سادگی به دست آورد.

برای دریافت اینترنتی شبا خود می‌توانید مراحل زیر را طی کنید:

به سامانه اینترنتی بانکی که در آن حساب دارید، مراجعه کنید.

شماره حساب و یا شماره کارتتان را در کادر مربوطه وارد کنید و در کوتاه‌ترین زمان، شبا خود را دریافت کنند.
برای آن که بتوانید هر چه سریع‌تر به سامانه اینترنتی بانک خود دسترسی پیدا کنید، لینک‌های بانک‌ها بدین صورت است.