نانو مواد، تهدیدی نامرئی که سلامت بشر را هدف قرار داده است
به گزارش «نبض فناوری»، کروناویروس تهدیدی جهانی است که به‌راحتی مشاهده نمی‌شود و محققان فنلاندی می‌گویند: تهدید نامرئی بعدی برای سلامتی ممکن است در وسایل مورداستفاده روزمره کمین کرده باشد.
در این مطالعه جدید محصولاتی مانند لوازم‌آرایشی، لباس و حتی مواد غذایی حاوی نانو مواد موردبررسی قرار گرفتند که می‌توانند باعث ابتلاء به بیماری‌های ریوی، التهاب مغزی و سرطان شوند.
محققان می‌گویند: کنترل استفاده از نانو مواد به دلیل اندازه کوچک آن‌ها دشوار است و این مورد نگران‌کننده است چون موجب می‌شود آن‌ها به‌راحتی وارد زنجیره غذایی شوند.
شایان‌ذکر است، نانو مواد می‌توانند به سلول‌ها نفوذ کرده و در اندام‌ها جمع و منجر به بیماری شوند.
خطر فناوری نانو و رسوایی آلودگی محصولات تولیدی شرکت امریکایی دوپونت (DuPont) در سال ۱۹۹۸ بیانگر این موضوع است، دهه‌ها ماده‌ای که برای تولید تفلون در قابلمه‌های نچسب و سایر محصولات پلاستیکی استفاده می‌شد موجب سرطان و نقایص مادرزادی شده‌است. اکنون نتایج تحقیق جدید مشخص می‌کند که آیا نانو مواد مضر هستند و وقتی وارد اندام‌ها می‌شوند چه اتفاقی برای آن‌ها رخ می‌دهد. گروهی از محققان جهان روشی برای یافتن و ردیابی نانو مواد در خون و بافت‌ها ایجاد کردند.
آنان نانو مواد را در سراسر یک زنجیره غذایی آبزی از میکروارگانیسم‌ها گرفته تا ماهی‌ها که منبع اصلی غذا در بسیاری از کشورها هستند، ردیابی کردند. محققان امیدوارند که این مورد امکانات جدیدی را برای اقدامات احتیاطی ایمنی در برابر این تهدیدها ایجاد کند.
دکتر فاضل مونیخ از دانشگاه فنلاند شرقی می‌گوید: «ما دریافتیم که نانو مواد با قدرت به میکروارگانیسم‌ها متصل می‌شوند که منبع غذایی برای موجودات دیگر هستند و از این طریق می‌توانند وارد زنجیره غذایی ما شوند.»
وی اظهار کرد: «نانو مواد وقتی وارد ارگانیسم شوند، می‌توانند شکل و اندازه خود را تغییر دهند و به ماده خطرناک‌تری تبدیل شوند که به‌راحتی در سلول‌ها نفوذ کرده و به اندام‌های دیگر سرایت کند و هنگام مشاهده اعضاء مختلف ارگانیسم، متوجه شدیم که نانو مواد به‌خصوص در مغز تجمع می‌یابند.»
ویژگی‌های مثبت نانو مواد چیست؟
فناوری نانو همه‌جا وجود دارد و همچنان زندگی روزمره را تغییر می‌دهد. نوآوری‌های جدید حتی به درمان بسیار موثر بیماری‌ها کمک می‌کند. فناوری نانو موجب شده است که محصولاتی ۱۰۰ برابر قوی‌تر از فولاد ساخته و باتری‌هایی ۱۰ برابر بادوام‌تر از قبل تولید شوند. همچنین انرژی صفحه‌های خورشیدی دو برابر بیشتر از محصولات قدیمی شود، محصولات مراقبت از پوست که باعث می‌شود کاربران جوان به نظر برسند، ارائه شوند و اتومبیل‌ها، پنجره‌ها و لباس‌های خود تمیزشونده همه با استفاده از نانو مواد ایجاد شوند.
فناوری نانو در گذشته علمی-تخیلی و بخشی از فیلم‌های هالیوودی بود اما محققان می‌گویند که اکنون این فیلم‌ها واقعی هستند و می‌توانند به انقلاب صنعتی بعدی دامن بزنند. بازار جهانی نانو مواد نیز با رشد تقریبی ۱۱ میلیون تن در بازار امروز به رشد خود ادامه می‌دهد. اشتغال مستقیم فعلی در بخش نانو مواد فقط در اروپا بین ۳۰۰ هزار تا ۴۰۰ هزار شغل است.
نانوذرات همه‌جا هستند
محققان ادعا می‌کنند که اعتماد روزافزون به نانو مواد باعث قرار دادن آن‌ها در محصولات مصرفی می‌شود که می‌تواند مشکلاتی در سلامت انسان ایجاد کند.
دکتر مونیخ افزود: «تهدید سلامت نانو مواد ممکن است این باشد که شما در حال حاضر از مواد نانو در مواد غذایی، لباس، محصولات آرایشی و بهداشتی و غیره استفاده می‌کنید اما هنوز لزوما هیچ اشاره‌ای به آن‌ها در فهرست مواد تشکیل‌دهنده نشده است. اما چرا؟ زیرا تنظیم آن‌ها به دلیل کوچک بودن بسیار چالش‌برانگیز است و به‌سادگی نمی‌توانیم آن‌ها را با استفاده از روش‌های استاندارد اندازه‌گیری کنیم. اما افراد حق‌دارند از مواد تشکیل‌دهنده محصول خریداری شده اطلاع داشته باشند. این یک مشکل جهانی است که به یک‌راه حل جهانی نیاز دارد.»
وی ادامه داد: باید بسیاری از سوالات در مورد نانو مواد پاسخ داده شوند؛ آیا آن‌ها برای ما و محیط‌زیست ایمن هستند؟ بعد از اتمام استفاده به کجا می‌روند؟ چگونه می‌توان خطر احتمالی آن‌ها را ارزیابی کرد؟
به گفته این گروه، مقدار نانو مواد موجود در ارگانیسم تنها با استفاده از جرم آن‌ها قابل‌اندازه‌گیری نیست و این روش استاندارد برای اندازه‌گیری سایر مواد شیمیایی بر اساس مقررات بهداشتی است. یافته‌های این مطالعه بر اهمیت ارزیابی خطر نانو مواد قبل از ورود آن‌ها به محصولات مصرفی در مقادیر بیشتر تاکید می‌کند.
درک بهتر از نانو مواد و خطرات آن‌ها می‌تواند به سیاست‌گذاران کمک کند تا قوانین سختگیرانه‌تری در مورداستفاده و نحوه ذکر آن‌ها در فهرست مواد تشکیل‌دهنده محصولات ارائه کنند. نتایج این تحقیق در نشریه Nature Communications منتشرشده است.
منبع/ ایسنا
