فناوری mRNA پیام‌رسان، قابلیت تطبیق با مدل‌های جهش یافته کرونا
به گزارش خبرنگار «نبض فناوری» مصطفی قانعی رئیس کمیته ملی ستاد مبارزه با کرونا در چهارمین نشست ترویج علم بنیاد مصطفی (ص) با موضوع تشریح روش‌های ساخت واکسن کرونا به سوالات در اذهان عمومی در مورد مدیریت تولید واکسن داخلی، شیوه‌های آن، راهبرد و سیاست‌های آن پرداخت و گفت: تولید واکسن از همان اسفند ۹۸ آغاز شد؛ با اینکه نظریه‌هایی وجود داشت که کرونا تا چندماه بعد از بین می‌رود.
وی ادامه داد: این سوال در اذهان وجود دارد که چرا چند نوع واکسن با فناوری‌های مختلف در ایران در حال تولید است؟ زیرا هنوز نمی‌دانیم چه گروه سنی باید از کدام واکسن استفاده کنند؛ بعضی از واکسن‌ها در گروه‌های سنی مختلف مشکل ایجاد کرده است.
عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج) با اشاره به مرحله شروع واکسیناسیون اظهار داشت: شاید در خردادماه به این نتیجه برسیم که شروع واکسیناسیون با یک واکسن و یادآور آن با نوع دیگری باشد، تولیدات دنیا به شکلی نیست که هر لحظه هر کدام را بخواهیم و باید به اندازه نیاز در کشور داشته باشیم.
وی به فواصل مطلوب تزریق واکسن اشاره کرد و گفت: هنوز نمی دانیم دو دُز در سال کافی است یا خیر؛ همچنین بعضی از واکسن ها در کشورهای مختلف در مراحل گوناگون شکست خوردند؛ مانند واکسن پاستور فرانسه که در مرحله اول کارآزمایی بالینی انسانی متوقف شد.
قانعی با تأکید بر اینکه به ازای هر واکسن، یک فناوری در ایران نهادینه می‌شود، گفت: کرونا یک فرصت در کشور محسوب شد زیرا اکنون در مرحله‌ای هستیم که دو آزمایشگاه سطح سه ایمنی در حال تأسیس است در حالی که در گذشته نیاز به وجود چنین آزمایشگاهی احساس نمی‌شد ولی اکنون جزو دارایی‌های کشور محسوب می‌شود.
وی نهادینه شدن تکنولوژی‌هایی مانند mRNA در کشور را از دیگر دستاوردهای اپیدمی کرونا نام برد و خاطر نشان کرد: به واسطه این اپیدمی مسئولان به حوزه تولید واکسن‌سازی در کشور توجه کردند و به عبارت دیگر این اولین باری است که واکسن‌سازها جایگاه مهمی در کشور پیدا کردند و به حرف‌های آنها گوش داده شد.
قانعی با اشاره به توسعه فناوری واکسن‌سازی اظهار داشت: بعضی فناوری ها مانند فناوری mRNA یا ام ار ان‌ای پیام‌رسان فقط برای تولید واکسن کرونا کارایی ندارند و در توسعه روش‌های دیگر علمی برای درمان نیز استفاده می‌شوند؛ بنابراین کرونا فرصتی بود تا مسئولان به واکسن سازی توجه کنند و به حرف واکسن‌سازان گوش دهند.
رئیس پیشین انستیتو پاستور با اشاره به حمایت معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری و ستاد توسعه زیست‌فناوری از گروه های فعال در ساخت واکسن کرونا گفت: واکسن برای ورود به فاز ۳ انسانی به زیرساخت‌های تولیدی نیاز دارد، همه دولتها از گروه های سازنده واکسن حمایت کردند.
وی افزود: از ابتدای بحث تولید واکسن کرونا، گروه‌های مختلف واکسن ساز، مایل به آزمایش واکسن خود روی قومیت های مختلف بودند، اما ایران حاضر به این کار نشد. ولی شرط گذاشتیم در مرحله سوم آزمایش انسانی به شرط انتقال دانش فنی همکاری کنیم که کوبا موافقت کرد.
قانعی یادآور شد: در ایران باید دولت ۱۵ میلیون دوز واکسن کرونا را از شرکت‌های تولیدکننده که فاز ۳ کارآزمایی‌های بالینی را با موفقیت سپری کرده باشند، پیش‌خرید کند این پیش خرید موجب خواهد شد که صنعت ورشکسته نشود.
رئیس کمیته علمی مقابله با کرونا گفت: اولین‌بار بود که صندوق نوآوری و شکوفایی در پروسه تولید واکسن حمایت‌هایی مبنی بر اهرم کردن پول برای صنعت از واکسن‌سازها داشت و معاونت علمی این کار را پیش می‌برد.
وی با بیان اینکه اکنون پروژه تولید دو واکسن ایرانی کرونا دارای همکار صنعتی است، یادآور شد: زنجیره فناوری تا تولید در پروسه واکسن‌سازی کامل شده به طوری که دو صنعت خواستار تولید واکسن‌های ایرانی بعد از تست‌های موفقیت‌آمیز هستند که این جزو دستاوردهای کرونا محسوب می‌شود و اتفاقی است که ممکن است هر 100 سال یک بار در کشور رخ دهد.
قانعی با تاکید بر اینکه اکنون به مرحله‌ای وارد شدیم که تا شهریور سال آینده واکسن ایرانی کرونا در انواع مختلف به تولید می‌رسد، ادامه داد: در این صورت ما به عنوان قطب تولید واکسن در دنیا محسوب می‌شویم.
دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری افزود: بر اساس اعلام یونیسف، اکنون ما هشتمین کشور تولیدکننده واکسن (۲ واکسن) هستیم اما اگر ۵ واکسن را در دستور کار داشته باشیم، این رتبه نیز ارتقاء می‌یابد.
وی تأکید کرد: احتمال دارد در بعضی از روش‌های غیرمعمول تولید واکسن همچون واکسن خوراکی در سال آینده ورود پیدا کنیم که در این خصوص پژوهش‌هایی در حال انجام است.
لازم به ذکر است؛ چهارمین نشست ترویج علم بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص) با موضوع تشریح روش‌های ساخت واکسن کرونا صبح امروز (دوشنبه، ۲۷ بهمن) با حضور مصطفی قانعی، رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا، وحید خدامی، مدیر پروژه ساخت واکسن کرونا بر پایه mRNA، کیهان آزادمنش، مدیر گروه تحقیقات ویروس‌شناسی انستیتو پاستور، روح‌الله درستکار، رئیس بخش ویروس شناسی دانشگاه بقیة الله و سیدرضا بنی هاشمی، مدیر بیوتکنولوژی و آزمایشگاه مرکزی مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی برگزار شد.
بنیاد مصطفی (ص) در حوزه گفتمان سازی علم به اهدافی همچون "اثر گذاری بر سیاستگذاری برای حرکت جمعی و ایجاد وجدان علمی مشترک در جهان اسلام جهت رفع وابستگی‌های عرصه فناوری و تقویت جهان اسلام" و "تشویق و ترغیب دانشمندان جهان اسلام و مسلمانان سراسر جهان در جهت تولید علم و توسعه فناوری و افزایش رفاه، امنیت و سلامت جامعه بشری" با استفاده از روش‌های ترویج علم میپردازد.
از همین رو یکی از برنامه‌های این بنیاد با نام "نشست ترویج علم بنیاد مصطفی (ص) " طراحی شده است.
نشستهای پیشین ترویج علم بنیاد مصطفی (ص) با موضوعاتی، چون "بررسی روند درمان ویروس کرونا از طریق پلاسما درمانی" (نشست اول، ۱۲ تیر) و " بررسی سیستم هوشمند تشخیص کووید ۱۹" (نشست دوم اول مرداد) و "آخرین دستاوردهای حوزه واکسن کرونا" (نشست سوم ۲۹ شهریور) برگزار شده است.
