تفکر و رویکرد استراتژیک با افق بلند مدت، نیاز اولیه در تحلیل آینده انرژی

به گزارش« نبض فناوری» علیرضا اسدی در وبینار «انرژی، از فرصت‌ها و چالش‌ها تا آینده‌ی شغلی و ایجاد کسب وکار» با اشاره به این‌که داشتن تفکر استراتژیک در زندگی فردی و سازمانی، به یکسری برنامه‌ریزی‌های بلندمدت منجر خواهد شد، گفت: مبنا قرار دادن تفکر استراتژیک به‌عنوان یک شیوه مواجهه با پدیده‌ها شامل سه بعد کل‌نگری، دورنگری و عمق‌نگری است.

وی افزود: کل‌نگری یا نگاه کلان به مثابه داشتن افق دید بلندتر است، مانند آن‌که از هلیکوپتر به یک جغرافیا نگاه کنیم. در حقیقت از یک فاصله به واقعیت یا موضوع مورد نظر نگاه کنیم و در عین حال برخی از جزئیات را نیز از دست ندهیم. در حقیقت یک نگاه سیستمی و بررسی روابط بین پدیده‌ها مدنظر است. عمق‌نگری به معنای بررسی علل و ریشه پدیده‌هاست. دورنگری نیز به معنای درنظر داشتن افق زمانی دورتر است.

تله نزدیک‌بینی پدیده‌ی شایع امروزه جوامع

مشاور و معاون وزیر نیرو در امور فناوری در ادامه با اشاره به مفهوم دورنگری خاطرنشان کرد: در جامعه ما پدیده شایعی به نام تله نزدیک‌بینی رایج است. ما با تله فکر نزدیک‌بینی به واسطه کارکردهای مغزمان به سوءگیری دچار می‌شویم. بدینگونه که گذشته نزدیک را به آینده دور تعمیم می‌دهیم. این تله باعث می‌شود تا در انتخاب‌هایمان به شدت کوتاه مدت فکر کنیم. در مبحث مسیر شغلی و آینده کاری باید از این تله فکری بیرون آمد و یک افق زمانی بلندمدت را ببینیم.

اسدی با یادآوری تله فکری نزدیک‌بینی یادآور شد: اساساً افق مسائل در حوزه انرژی و حوزه‌های زیرساختی، بلند مدت است. برای برنامه‌ریزی‌ مرتبط با یک شهر و زیرساخت‌های آن باید یک افق خیلی دور را انتخاب کرد و به پیش‌بینی‌ها بسیار بلندمدت پرداخت.

گاز طبیعی منبع اصلی در ایران

وی در بخش دیگر از سخنانش به بیان داده‌ها و اطلاعاتی در حوزه انرژی پرداخت و گفت: برای رسیدن به یک تصویر کلان از حوزه انرژی باید به بررسی وضع موجود پرداخت. یکی از منابع خوب در این حوزه، کتاب تراز انرژی است.

مشاور و معاون وزیر نیرو در امور فناوری با اشاره به سهم انرژی اولیه در ایران و جهان، تصریح کرد: منبع اصلی انرژی در ایران، گاز طبیعی است. در حالی‌که در دنیا ترکیبی از گاز طبیعی، نفت خام و فرآورده‌های نفتی، زغال سنگ، انرژی تجدیدپذیر و … است. این نشان می‌دهد که به واسطه تیپ ذخایر و منابع انرژی ایران، ساختار انرژی نیز متفاوت است. بنابراین به عنوان پیشران اصلی در یک افق بلندمدت در حوزه کسب وکاری، طبیعتاً حوزه گازهای طبیعی کلیدی است.

اسدی با نگاهی به جریان منابع و مصارف بخش برق گفت: عمده منابع اولیه تولید برق در ایران، گاز طبیعی است. راندمان نیروگاه‌های حرارتی پایین است. این مجموعه بررسی نشان می‌دهد این بازدهی یک ثروت از دست رفته است. کشور تمرکز زیادی دارد تا بازدهی‌ها در تمام مراحل تبدیل انرژی‌های اولیه به انرژی مصرفی افزایش پیدا کند.

وی افزود: برای مثال در نیروگاه‌ها، موضوع بالا بردن بازدهی نیروگاه‌ها، تماماً بر نوآوری و تغییرات تکنولوژیکی است. روندها نشان می‌دهد نهادهای سیاست‌گذار و بازیگران اصلی به سمت بالا بردن راندمان انرژی و تبدیل انرژی خواهند رفت. ذخیره انرژی با سرمایه کمتر به بازدهی بیشتر منجر خواهد شد. کشوری که با محدودیت سرمایه مواجه است و زیرساخت‌های انرژی مفصلی دارد، سیاستگذاران و فعالان را به سمت بالا بردن بازدهی هدایت خواهد کرد.

سهم برق از تأمین انرژی بسیار کمتر از سهم گاز و فرآورده‌های نفتی

مشاور و معاون وزیر نیرو در امور فناوری با اشاره به کل مصرف نهایی ایران از حامل‌های انرژی گفت: سهم برق از تأمین انرژی بسیار کمتر از سهم گاز و فرآورده‌های نفتی است. در حالی‌که روندهای جهانی به سمتی حرکت می‌کند که ما شاهد نرخ نفوذ برق به عنوان انرژی اصلی هستیم.

اسدی با اشاره به مصرف نهایی برق در بخش‌های مختلف ایران خاطرنشان کرد: روند افزایش تقاضا در ایران، بیشتر در حوزه خانگی و تجاری است. اهمیت این موضوع به این دلیل است که بخش صنعتی بخش مولد است و انرژی را تبدیل به ارزش افزوده می‌کند. اما در بخش خانگی انرژی به ارزش افزوده جدید در اقتصاد تبدیل نمی‌شود و به اصطلاح هرز می‌رود. جامعه ما با این معضل مواجه است که منابع انرژی ما به حوزه‌های مولد، کمتر هدایت می‌شود.

وی با اشاره به معضل جامعه ما در حوزه منابع انرژی یادآور شد: بخش مهمی از کسب و کارهای آینده بدین صورت است که بخش خانگی از مصرف‌کننده نهایی به مصرف‌کننده و تولیدکننده تبدیل خواهد شد.

مشاور و معاون وزیر نیرو در امور فناوری با مقایسه شاخص شدت انرژی براساس برابری قدرت خرید، یادآور شد: روند جهانی کشورهای عضو و غیر عضو OECD همگی نزولی‌اند اما روند ایران صعودی است. این همان ناتراز بودن و چالش سیاستی ایران است. البته این نکته را باید مدنظر قرار داد که ما نمی‌توانیم از روندهای جهانی دور بمانیم و برای باقی ماندن در عرصه رقابت جهانی باید تغییر کنیم و این شکاف را پر کنیم.

اسدی با استناد به گزارش مجمع جهانی اقتصاد به سه کلان روند در حوزه برق و انرژی اشاره کرد که شامل برقی شدن یا برقی سازی، نفوذ ICT و فناورهای ارتباطی و اطلاعاتی و تمرکززدایی است.

در حوزه انرژی یک اقیانوس آبی درحال ظهور

وی با تأکید بر روندهای آتی که با آن‌ها مواجهیم، گفت: ساختارهای صنایع حوزه انرژی و رفتارهای مالی کشور در حال تغییر است. این روندها سبب می‌شود اتکای دولت به منابع عمومی کمتر شود و حضور نوآورهای مالی و بازارهای مالی بیشتر خواهد شد.

مشاور و معاون وزیر نیرو در امور فناوری افزود: بدین ترتیب ما انتظار داریم بخش‌هایی از اقتصاد در حوزه انرژی ظهور پیدا کند. در حقیقت یک اقیانوس آبی در حال ظهور است. اقیانوس آبی یعنی جایی که رقابت کمتر و درعین حال عدم قطعیت بالاتری دارد. در حوزه انرژی شامل بخش‌های مرتبط با بهینه‌سازی، نوسازی و استفاده از ابزارهای نوین مالی و ارتباط با بخش‌های مصرف است.

بر اساس این گزارش، پارک علم وفناوری دانشگاه تهران، وبینار «انرژی، از فرصت‌ها و چالش‌ها تا آینده‌ی شغلی و ایجاد کسب وکار» را با حضور دکتر «علیرضا اسدی»، مشاور معاون وزیر نیرو در امور فناوری، مدیر دفتر تجاری‌سازی و اکتساب فناوری پژوهشگاه نیرو و معاون پژوهش و برنامه‌ریزی سندیکای صنعت برق ایران برگزار کرد.