کاربرد فناوری های نوین زیستی در حل مشکلات اقلیمی

به گزارش «نبض فناوری» صابر گلکاری در مراسم اختتامیه چهارمین همایش بین المللی و دوازدهمین کنگره ملی بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی با اشاره به محدودیت‌های اقلیمی شدید و کاهش متوسط بارندگی کشور در دهه‌های اخیر، تنها راه برون رفت از این شرایط را توسعه علوم و فناوری‌های کاربردی خصوصاً فناوری‌های نوین زیستی و حرکت به سوی کشاورزی دانش‌بنیان عنوان کرد.

وی با بیان اینکه کشور ما به لحاظ امکانات متنوع تولیدی بسیار ثروتمند است، اما به عنوان کشوری خشک و نیمه خشک با محدودیت‌های اقلیمی شدید و در رأس آن‌ها خشکسالی مواجه است گفت: رواج تکنیک‌هایی مثل قنات و حتی نوشته‌های کتیبه‌های تاریخی حاکی از این است که تأمین آب و خشکسالی همواره به عنوان مسأله‌ای جدی دامن‌گیر مردم ایران بوده است. این مسأله در دهه‌های اخیر با شدت بیشتری بروز پیدا کرده به طوری که متوسط بارندگی سالانه کشور از حدود ۳۵۰ میلیمتر در پنج دهه پیش به زیر ۲۵۰ میلیمتر کاهش یافته است. البته در یک سال اخیر از این میزان نیز پایین‌تر آمده است.

گلکاری گفت: این در حالی است که ۷۰ درصد از بارندگی‌ها هم به دلیل تبخیر و تعرق از بین می‌روند و مشکلات دیگری، چون الگوی نامناسب کشت و سیاست‌های نه چندان مناسب حفاظت از منابع زیست محیطی، ادامه تولید پایدار را با مشکل مواجه کرده است.

وی خاطرنشان کرد: شوک تولید محصولات راهبردی که در حال حاضر با آن مواجه شده‌ایم، مثالی روشن از تبعات محدودیت‌های اقلیمی است که تنها راه خروج از این شرایط توسعه هرچه بیشتر علوم و فناوری‌های کاربردی و توسعه کشاورزی دانش‌بنیان است. در واقع تنها با توسعه این فناوری‌ها می‌توانیم به ارتقای امنیت غذایی و افزایش پایدار تولید دست پیدا کنیم.

رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با تاکید بر اهمیت روزافزون فناوری‌های زیستی در جهان امروز، گفت: در حال حاضر گردش مالی سالانه مهندسی ژنتیک بالغ بر ۵۰ تا ۶۰ میلیارد دلار در سال است که تخمین زده شده در سال ۲۰۳۰ به بالای ۱۰۰ میلیارد دلار برسد. از طرف دیگر در زمان اپیدمی کرونا شاهد هستیم که دو واکسنی که نسبت به سایر واکسن‌های ساخته شده مؤثرتر عمل کرده‌اند، واکسن‌هایی بوده اند که با استفاده از ابزار بیوتکنولوژی تولید شده اند.

گلکاری با اشاره به تکنیک‌ها و زمینه‌های جدید بیوتکنولوژی مثل ویرایش ژنومی که چشم‌انداز‌های تازه‌ای را در عرصه تولیدات کشاورزی و سایر حوزه‌ها گشوده است، ابراز امیدواری کرد که همزمانی برپایی چهارمین همایش بین‌المللی بیوتکنولوژی با تغییرات در رأس قوه مجریه، فرصتی را برای توجه بیشتر به فناوری‌های زیستی در بخش کشاورزی فراهم کند و با تدوین قوانین روشن و شفاف، زمینه استفاده هر چه بیشتر از این فناوری‌ها در تولید محصولات سالم و مفید فراهم شود.

رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی به فعالیت‌ها و دستاورد‌های این پژوهشگاه اشاره کرد و گفت: پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی که به عنوان مجموعه‌ای توانمند در وزارت جهاد کشاورزی، متولی توسعه و کاربرد فناوری‌های نوین زیستی در بخش کشاورزی است در طول عمر نسبتاً کوتاه خود دستاورد‌های متنوعی در عرصه‌های مختلف از قبیل مهندسی ژنتیک، بیوتکنولوژی میکروبی، بیوتکنولوژی جانوری، بیوتکنولوژی صنایع غذایی و متابولیت‌های ثانویه و زیست شناسی سامانه‌ها و فیزیولوژی مولکولی و کشت بافت داشته و ماحصل تحقیقات انجام شده را به بهره‌برداران در حوزه‌های مختلف زراعی، باغی، صنایع غذایی، شیلات و مدیریت پسماند‌ها تقدیم کرده است.

گلکاری خاطرنشان کرد: پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی علاوه بر دستاورد‌های فراوان در زمینه تولید ارقام جدید مرکبات، سالم‌سازی پایه‌های میوه و تولید هسته‌های عاری از ویروس، ایجاد لاین‌های والدینی برای تولید بذور هیبرید، تولید واریته‌های مختلف گیاهانی نظیر شیرین بیان با متابولیت‌های بالا، تولید انواع پروبیوتیک‌ها و … در زمینه مهندسی ژنتیک نیز پروژه‌های مهمی را به سرانجام رسانده است؛ این پروژه‌ها مربوط به محصولات مهمی همچون برنج، پنبه، سیب زمینی و گلرنگ است که بیشتر با هدف ایجاد مقاومت به آفت و بیماری‌ها و همچنین بهبود کمی و کیفی روغن اجرا شده‌اند که اگر بتوانیم با رفع مشکلات موجود، این محصولات را به عرصه تولید برسانیم، اثربخشی فراوانی در کاهش هزینه‌ها و کاهش آلودگی‌های محیطی و افزایش تولید خواهد داشت.