نقش ایران در پدیدآوری بیش از ۶۶ هزار اثر علمی در نمایه‌های استنادی جهانی در سال ۲۰۱۸
به گزارش« نبض فناوری» به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، انتشارات علمی از سنجه‌های پیشرفت علم و نشان‌دهندۀ توان علمی کشورها، به ویژه در دو سدۀ گذشته بوده است. از این رو، سیاست‌گذارانِ علم به پردازش شمار و چگونگی انتشارات علمی پرداخته و برنامه‌های گوناگونی را برای پیشرفت در این زمینه در دستور کار گذارده‌اند. ابزار‌های گوناگونی نیز درست شده‌اند تا این شمار و چگونگی و کامیابی سیاست‌های علمی را بسنجند. پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) در سامانة «دانش ایران (دا)» در نشانی DA.IRANDOC.AC.IR، به گزارش سنجه‌های ارزیابی انتشارات علمی ایران می‌پردازد. ایرانداک به تازگی ویرایش ۲۰۱۸ دانش ایران را منتشر کرده و در دسترس همگان گذارده است. این اثر داده‌های دو نمایة جهانی «وب آو ساینس (واس)» و «اسکوپوس» را تحلیل می‌کند. «دانش ایران» برای نخستین بار هم‌پوشانی این دو پایگاه را روشن و آمار درستِ انتشارات علمی ایران را در جهان گزارش می‌کند. نام مؤسسه‌های ایرانی در این سامانه، یک‌دست و نگارش گوناگون نام آن‌ها، شناسایی و انتشاراتشان درهم شده‌اند. افزون بر این، در «دانش ایران» همکاری ملی مؤسسه‌های ایرانی نیز تحلیل و گزارش شده است. آمار انتشارات علمی بر پایة وابستگی‌های گوناگون سازمانی (همانند وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری؛ وزارت بهداشت، درمان، و آموزش پزشکی؛ دانشگاه آزاد اسلامی؛ و...) نیز در «دانش ایران» در دسترس است.
بر پایة داده‌های این سامانه، جایگاه ایران در بیشتر سنجه‌ها در سال ۲۰۱۸ میلادی بهبود یافته است. شمار انتشارات ایران در «واس» از ۵۴.۳۰۰ اثر در سال ۲۰۱۷ به ۵۶.۲۸۰ اثر در سال ۲۰۱۸ میلادی رسیده است. پژوهشگران ایرانی در «اسکوپوس» نیز ۵۹.۸۰۱ اثر دارند. شمار آثار ایرانیان در این دو پایگاه پس از کنارگذاشتن همپوشانی‌ها، روی هم ۶۶.۰۶۴ اثر است. رتبة ایران از دیدگاه شمار انتشارات در «واس» و «اسکوپوس» در سال ۲۰۱۸ میلادی ۱۶ جهان بوده که در برابر سال ۲۰۱۷ تغییری نکرده است. در میان کشور‌های منطقه نیز ایران در سال ۲۰۱۸ میلادی جایگاه نخست را در «واس» و «اسکوپوس» دارد.
بیشتر انتشارات ایرانیان در سال ۲۰۱۸ میلادی در «واس» در زمینة علوم تجربی و زمین‌شناسی (۳۵ درصد) و در «اسکوپوس» در زمینة علوم فیزیکی (۶۲ درصد) است. بیش از ۲۶ درصد آثار در هر دو پایگاه نیز با همکاری سه پدیدآور به رشتۀ نگارش درآمده و منتشر شده‌اند. مؤسسه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری کلیدی‌ترین بازیگران در انتشار آثار بوده و در پدیدآوری پیرامون ۶۳ درصد از انتشارات ایران (۳۵.۵۹۴ رکورد) نقش داشته‌اند. مؤسسه‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان، و آموزش پزشکی نیز در پدیدآوری ۳۱ درصد و دانشگاه آزاد اسلامی (همة واحدها) در پدیدآوری ۱۷ درصد آثار نقش داشته‌اند. افزون بر این، سرانة انتشارات اعضای هیئت علمی مؤسسه‌های ایران در «واس» ۶۵/۰ و در «اسکوپوس» ۶۹/۰ است. یعنی هر عضو هیئت علمی ایرانی سالانه بیش از نیم اثر در نمایه‌نامه‌های جهانی منتشر می‌کند.
سنجه‌های ارزیابی انتشارات علمی ایران در «دانش ایران: مشارکت ایرانیان در دانش جهان ـ سال ۲۰۱۸» گزارش شده‌اند که نسخة الکترونیکیِ تمام‌متن آن در نشانی B۲N.IR/IK۲۰۱۸ در دسترس همگان است. گفتنی است که دانش ایران برای سال‌های پیش از این نیز در سامانۀ DA.IRANDOC.AC.IR در دسترس همگان هستند.
