راهکاری برای رفع تهدیدات استخراج رمزارز‌ها در کشور
به گزارش «نبض فناوری» مطابق قوانین و مقررات جاری کشور، استخراج رمزارز در کشور غیرقانونی نیست با این شرط که اولا، متقاضی از وزارت صمت مجوز‌های لازم را اخذ کند. ثانیا، از برق یارانه‌ای برای استخراج رمزارز استفاده نکند. در واقع مراکز قانونی استخراج رمزارز عامل دامن زدن به خاموشی‌ها نیستند زیرا در زمان‌های اوج مصرف اتصال آن‌ها به شبکه برق قطع می‌شود. علاوه بر این، این مراکز از برق یارانه‌ای استفاده نمی‌کنند و لذا ناترازی اقتصاد برق (که یکی از عوامل اصلی خاموشی هاست) را تشدید نمی‌کنند.
آنچه در این حوزه تهدیدی بسیار جدی برای تامین انرژی پایدار محسوب می‌شود استفاده غیرقانونی از برق یارانه‌ای تعرفه‌های صنعتی، کشاورزی، خانگی و تجاری برای استخراج رمزارز است. ماهیت این کار خلاف قانون، قاچاق انرژی است که علاوه بر آسیب رساندن به لوازم الکتریکی همسایگان، به خاموشی‌ها (هم در فصل گرم و هم در فصل سرد) دامن می‌زند و تعدی به حقوق سایر مردم است.
برای ساماندهی به این چالش نیاز است در دو بخش ایجابی و سلبی به طور همزمان اقدام کرد. در بخش ایجابی می‌بایست به سمت متنوع سازی سبد تامین انرژی مورد نیاز مراکز قانونی استخراج رمزارز حرکت کرد زیرا تکیه صرف بر نیروگاه‌های حرارتی موجود متصل به شبکه سراسری برای تامین برق این دسته از متقاضیان در کلیه ایام سال منجر به افزایش خاموشی‌ها خواهد شد. صنعت برق (و همچنین صنعت گاز) به دلیل قیمت‌های یارانه‌ای و تکلیفی به راحتی قادر به ایجاد ظرفیت و زیرساخت‌های جدید از محل درآمد‌های خود نیستند؛ کمک دولت به این دو صنعت از محلی مانند افزایش پایه پولی نیز به تورم دامن خواهد زد.
با توجه به موارد فوق، تحمیل تقاضای برق استخراج رمزارز‌ها به شبکه سراسری در چهارماه گرم سال که صنعت برق با اوج مصرف انرژی الکتریکی مواجه است مستلزم افزایش خاموشی‌ها در بخش خانگی، تجاری و صنایع است. در چهار ماه سرد سال نیز به دلیل افزایش فشار بر شبکه گاز کشور، نیروگاه‌ها سوخت کافی در اختیار ندارند و تامین تقاضای انرژی مورد نیاز استخراج رمزارز مجددا مستلزم اعمال خاموشی بیشتر به مشترکین خانگی، تجاری و صنعتی است.
در این ۸ ماه که نیروگاه‌های حرارتی موجود به دلیل فشار تقاضای برق یا کمبود سوخت امکان تامین برق استخراج رمزارز را ندارند یکی از راهکار‌های عملی این است که از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر (و یا خلق هرگونه منبع انرژی جدیدی که به شبکه برق در ایام گرم و شبکه گاز در ایام سرد فشار نیاورد) اقدام به تامین انرژی مورد نیاز استخراج رمزارز شود. انرژی تامین شده از این روش هم هزینه تمام شده پایین تری در مقایسه با قیمت صادراتی برق دارد، هم راهکاری متداول در کل دنیاست و هم تامین برق پایدار در تمامی ایام سال برای مراکز قانونی استخراج رمزارز را تضمین می‌نماید. در این راستا، شبکه سراسری برق می‌تواند نسبت به ارائه خدمات هموارسازی و پیوسته کردن جریان برق تولیدی توسط منابع فوق و همچنین ترانزیت آن اقدام کند.
با هدف جذاب کردن سرمایه گذاری در نیروگاه‌های تجدیدپذیر، در صورتی که قرارداد دوجانبه مولد تجدیدپذیر با مراکز قانونی استخراج رمزارز فسخ شود، وزارت نیرو نسبت به خرید تضمینی برق نیروگاه تجدیدپذیر و یا اجرای سازوکار‌های حمایتی که برای سایر نیروگاه‌های تجدیدپذیر دارد، اقدام خواهد کرد.
تمهیدات ایجابی فوق تنها بخش اول سیاست‌های مربوط به ساماندهی استخراج رمرزارز در کشور است که اجرای آن به تنهایی کفایت نمی‌کند. باید در نظر داشت که به دلیل وجود برق با نرخ‌های ناچیز یارانه‌ای در بخش‌های صنعتی، کشاورزی، خانگی و تجاری انگیزه‌های سودجویانه برای سواستفاده از برق و یا گاز یارانه‌ای جهت استخراج رمزارز وجود دارد که تهدیدی بسیار جدی برای تامین انرژی پایدار در کشور است.
در این راستا، می‌بایست در قانون جریمه‌های بازدارنده کافی برای قانون شکنان در نظر گرفته شود که متاسفانه چنین بازدارندگی در قوانین فعلی وجود ندارد. همچنین ضروری است مشخصات کلیه تجهیزات استخراج رمزارز موجود در کشور اعم از وارداتی یا تولید داخل به صورت شفاف با داشتن کد رهگیری یکتا در سامانه جامع تجارت وزارت صمت ثبت گردد. این اطلاعات به همراه سوابق خرید و فروش ماینر‌ها در داخل کشور می‌بایست به صورت برخط در اختیار تمامی دستگاه‌های اجرایی ذی ربط قرار داشته باشد و هرگونه ماینری که از سامانه مذکور کد رهگیری یکتا دریافت نکرده باشد طبق قانون در حکم تجهیز غیرمجاز ضبط گردد.
در لایحه جدید پیشنهادی برای تامین انرژی مورد نیاز استخراج رمزارز‌ها هر دو محور ایجابی و سلبی بالا لحاظ شده است به گونه‌ای که از یک طرف بستر برای فعالیت قانونی استخراج رمزارز با قیمت انرژی مناسب و رقابتی بدون فشار آوردن بر شبکه برق و گاز را فراهم می‌کند. از طرف دیگر، ضمن افزایش شفافیت فرایند واردات، تولید، خرید و فروش دستگاه‌های استخراج رمزارز، جرایم مربوط به فعالیت غیرقانونی در این حوزه را به شدت افزایش می‌دهد.
امید است با مساعدت نمایندگان محترم در مجلس شورای اسلامی و همچنین دولت محترم بعد از تصویب موارد فوق با همکاری فعالین بخش خصوصی شاهد سامان گرفتن این حوزه در جهت منافع ملی باشیم.
*محمد خدادادی بهلولی – مجری تامین برق استخراج رمزارز شرکت توانیر
