استفاده از سلول های بنیادی مخاط بینی؛ روشی جدید برای ترمیم استخوان

به گزارش«نبض فناوری» نقص‌های استخوانی، یک نگرانی جدی ناتوانی در سراسر جهان است. با این‌که پیشرفت‌های زیادی در توسعه داروهای جدید، روش‌های جراحی و درمانی صورت گرفته است؛ ولی نتایج بالینی در بسیاری از بیماران نامطلوب است.

به همین دلیل، مهندسی بافت به عنوان یک شیوه جدید برای بازسازی بافت عنوان شده است. برای مهندسی بافت، نیاز به یک داربست سه بعدی و همچنین سلول‌هایی است که در میان این داربست‌ها تکثیر شوند و بافت مورد نظر را تشکیل دهند. مهندسی بافت استخوان با استفاده از سلول‌های بنیادی، یک گزینه امیدوارکننده برای این روش است.

سلول‌های بنیادی مختلفی مانند سلول‌های بنیادی پالپ دندان، سلول‌های بنیادی آمنیوتیک انسانی، سلول‌های بنیادی مشتق از جفت و سلول‌های بنیادی مشتق از مغز استخوان و بافت چربی برای بازسازی استخوان، شناسایی شده‌اند. این سلول‌های بنیادی، در کارآزمایی‌های بالینی برای ترمیم استخوان ایمنی و اثربخشی طولانی‌مدتی را نشان داده‌اند.

اخیراً سلول‌های بنیادی اکتومزانشیمی مشتق شده مخاط بویایی نیز به عنوان منبع جدیدی از سلول‌های بنیادی معرفی شده‌اند. برخی مطالعات نشان داده است که این نوع سلول‌های بنیادی، از سلول‌های بنیادی بندناف، ظرفیت تمایزی بالاتری دارند و می‌توانند به انواع سلول‌ها تمایز پیدا کنند. در برخی مطالعات از سلول‌های بنیادی مخاط بویایی برای بازسازی سلول‌های عصبی استفاده شده است. همچنین می‌تواند برای مطالعات بازسازی استخوان نیز مورد استفاده قرار گیرد. با این حال هیچ مطالعه جامعی در خصوص کاربرد این سلول‌های بنیادی برای مهندسی بافت استخوان انجام نشده است.

بر همین اساس پژوهشگران با انجام یک مطالعه، از سلول‌های بنیادی مخاط بویایی برای مهندسی بافت استخوان استفاده کردند. پژوهشگران در این تحقیق، سلول‌های بنیادی مخاط بویایی را در داربستی ساخته شده از هیدروژل کلاژن قرار دادند و توانایی استخوان‌زایی آن‌ها را در شرایط آزمایشگاهی و در موش‌های آزمایشگاهی بررسی کردند.

یافته‌های به‌دست‌آمده از این مطالعه نشان داد که سلول‌های بنیادی کپسوله‌شده در هیدروژل کلاژن کشت‌شده، می‌توانند به استئوبلاست‌ها یا سلول‌های استخوان‌ساز تمایز پیدا کنند و بازسازی استخوان را تسریع کنند.

به گفته پژوهشگران این تحقیق؛ پیوند این سلول‌ها می‌تواند استخوان‌سازی را در محل ضایعه استخوانی افزایش دهد و از این رو می‌تواند به عنوان یک راهبرد جایگزین، در پیشبرد روند ترمیم نقایص استخوانی در مهندسی بافت استخوان مطرح شود.

این محققان معتقدند که از این سلول‌ها می‌توان در درمان انواع ضایعات استخوانی و حتی ترمیم ضایعات فک و صورت استفاده کرد.

در انجام این تحقیق سارا سیمرغ، پیمان بروکی میلان، مظاهر قلی پورملک آبادی و احمد هیوه‌چی؛ پژوهشگران مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی دانشگاه علوم پزشکی ایران، مریم سعادتمند از گروه مهندسی شیمی و نفت دانشگاه صنعتی شریف، زهره باقر و رفیعه علیزاده؛ از مرکز تحقیقات گوش و حلق و بینی و سر و گردن بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) دانشگاه علوم پزشکی ایران، زهره عرب پور از گروه مهندسی بافت و علوم کاربردی سلولی دانشکده فناوری‌های پیشرفته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، مسعود حمیدی از گروه بیوتکنولوژی پزشکی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان و Cédric Delattre از دانشگاه Clermont Auvergne فرانسه، با یکدیگر مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه مرداد ماه سال جاری، به صورت مقاله علمی با عنوان «تحویل سلول‌های بنیادی مخاط بویایی انسان با استفاده از هیدروژل کلاژن: به عنوان یک نامزد بالقوه برای مهندسی بافت استخوان» در ژورنال Materials منتشر شده است.
منبع: ایسنا