آیا شکست اسپیس‌ایکس آغازگر یک موفقیت بزرگ می‌شود؟
به گزارش خبرنگار «نبض فناوری» به نقل از دیلی‌میل، ایلان ماسک اصرار دارد که این موشک سه میلیارد دلاری می‌تواند تا دو ماه دیگر دوباره به پرواز در آید اما کارشناسان می‌گویند آسیب وارد شده به سکوی پرتاب ممکن است این ماموریت را بیش از یک سال به تعویق بیاندازد.
کمتر از چهار دقیقه طول کشید تا قدرتمندترین موشک جهان که یک دهه از ساختش گذشته بود پس از پرتابی تاریخی به یک گلوله آتشین تبدیل شود.
استارشیپ سه میلیارد دلاری ایلان ماسک که ساخته شده تا روزی انسان‌ها را به مریخ ببرد بر فراز خلیج مکزیک در حالی که چشم جهانی به آن بود، منفجر شد.
بسیاری این اتفاق را یک شکست تصور می‌کردند، اما برخلاف افکار عمومی، ماسک، اسپیس‌ایکس و حتی ناسا همگی اولین پرواز این موشک جدید را «هیجان‌انگیز» و موفقیت‌آمیز توصیف کردند. ماسک قول داد که دوباره طی چند ماه آینده آن را پرتاب کند.
اما این هدف تا چه اندازه واقع‌بینانه است؟ بعد از دستیابی به یک آزمایش موفقیت‌آمیز مداری چه اتفاقی رخ می‌دهد و چه زمانی انسان‌ها برای اولین بار با استارشیپ پرواز می‌کنند؟
آیا این پرتاب موفقیت‌آمیز بوده است؟
ایلان ماسک، میلیاردر حوزه فناوری، انتظارات پایینی از بلند شدن موشک از روی زمین داشت و اعتراف کرد که ۵۰ درصد احتمال دارد که استارشیپ منفجر شود.
او بعدا اضافه کرد که هر چیزی که منجر به تخریب سکوی پرتاب نشود را یک برد در نظر خواهد گرفت.
استارشیپ در ابتدا قرار بود در روز دوشنبه هفته‌ی گذشته به مدار پرتاب شود، اما این تلاش پس از کشف یک دریچه یخ زده توسط مهندسان متوقف شد و در پرتاب برای روز پنجشنبه برنامه‌ریزی شد.
اندکی پس از ساعت ۰۸:۳۳ صبح به وقت محلی، قدرتمندترین موشک جهان با موفقیت از سکوی پرتاب در جنوب تگزاس به سمت آسمان رفت.
با این حال، همانطور که اوج می‌گرفت، تماشاگران می‌توانستند ببینند که شش موتور از ۳۳ موتور بخش پایه‌ی آن خاموش شده یا شعله‌ور شده‌اند.
پس از دو تا سه دقیقه، موشک از کنترل خارج شد و کمتر از چهار دقیقه این موشک به عمد توسط شرکت اسپیس‌ایکس و با استفاده از محموله‌های داخل فضاپیما منهدم شد.
نرسیدن به مدار و منفجر شدن در حین اوج گرفتن ممکن است برای بسیاری از افراد یک شکست به نظر برسد اما نه ماسک، نه اسپیس ایکس و نه ناسا و دیگر کارشناسان پرواز فضایی آن را شکست در نظر نگرفتند.
اسپیس‌ایکس گفت که با آزمایشی مانند این، موفقیت از آموخته‌های ما حاصل می‌شود و آزمایش امروز به ما کمک می‌کند تا قابل اطمینان بودن استارشیپ را بهبود بخشیم زیرا اسپیس‌ایکس به دنبال چند سیاره‌ای کردن حیات بشر است.
کیت تایس(Kate Tice)، مهندس کیفیت سیستم‌های اسپیس ایکس گفت: ما برج پرتاب را که تنها امید ما بود خالی کردیم.
انبوهی از کارکنان اسپیس‌ایکس که در حال تماشای پخش زنده با هم در مقر این شرکت در نزدیکی لس آنجلس بودند، هنگامی که موشک برج پرتاب را ترک می‌کرد و دوباره هنگامی که موشک در آسمان منفجر شد، به شدت آن را تشویق کردند.
جان اینسپراکر(John Insprucker)، مهندس اصلی یکپارچگی اسپیس ایکس، گفت که این پرواز آزمایشی داده‌های مهمی را ارائه می‌دهد که راه را برای پیشبرد آزمایشات اضافی برای شرکت هموار می‌کند.
بیل نلسون، مدیر ناسا: هر دستاورد بزرگ در طول تاریخ مستلزم مقادیری از ریسک محاسبه شده است، زیرا ریسک بزرگ پاداش به همراه دارد.فراتر از خود پرتاب، ماموریت آزمایشی از دستیابی به چندین هدف دیگر مانند استقرار فضاپیمای استارشیپ در فضا و ورود مجدد به جو زمین در ۶۰ مایلی سواحل هاوایی با سرعت مافوق صوت و برخورد با آب‌های اقیانوس آرام باز ماند.
با این حال، بلند کردن استارشیپ و موشک پیشران جدید از زمین برای اولین بار نقطه عطف کلیدی برای اسپیس‌ایکس در فرستادن فضانوردان به ماه و در نهایت مریخ بود.
بیل نلسون(Bill Nelson)، مدیر آژانس فضایی ایالات متحده، گفت که هر دستاورد بزرگ در طول تاریخ مستلزم مقادیری از ریسک محاسبه شده است، زیرا ریسک بزرگ پاداش به همراه دارد.
او افزود: من منتظر همه چیزهایی هستم که اسپیس‌ایکس می‌آموزد و همچنین آزمایش پرواز بعدی و فراتر از آن.
استارشیپ دوباره چه زمانی پرتاب می‌شود؟
با جلوگیری از بروز فاجعه برای سکوی پرتاب، ماسک در جدول زمانی خود برای پرتاب مجدد استارشیپ خوش بین بوده است. او قول داده که این کار را ظرف یک تا دو ماه پس از اینکه مهندسان اسپیس‌ایکس تمام داده‌های اولین تلاش را بررسی کردند انجام دهد.
البته باید گفت که این میلیاردر به طور معمول وقتی صحبت از دستیابی به اهداف باشد بیش از اندازه خوشبین است.
با این حال، اسپیس‌ایکس چندین وسیله نقلیه استارشیپ در تاسیسات استاربیس خود در تگزاس در حال تولید دارد و برنامه این است که به محض آماده شدن آنها را به فضا پرتاب کند.
بسیاری از کارشناسان هشدار داده‌اند که مشکل این است که نه تنها انجام پرتاب طی چند ماه بعید است، بلکه استارشیپ ممکن است حداقل برای یک سال دیگر پرواز نکند.
آنها علت این امر را این واقعیت اعلام کرده‌اند که در حالی که سکوی پرتاب توسط موشک منفجر نشده است اما آسیب قابل توجهی دیده است که به تعمیرات گسترده نیاز دارد.
خسارت چقدر بوده است؟
اسپیس‌ایکس هنوز تصاویر پس از پرتاب بوکا چیکا را منتشر نکرده است، اما چندین عکس منتشر شده که نشان می‌دهد آسیب‌های وارد شده توسط ۳۳ موتور مرحله اول استارشیپ قابل توجه بوده است.
وبسایت Spaceflight Now در توییتی که شامل چندین عکس بود، گفت که پرتاب روز پنجشنبه یک دهانه‌ی بزرگ در بتن زیر پایه پرتاب بر جای گذاشته و افزود که این سکوی پرتاب مداری به شدت آسیب دیده است.
در ادامه نگاهی به سکوی پرتاب تاسیسات استاربیس در تگزاس در پی پرواز آزمایشی صبح پنجشنبه می‌اندازیم.
جاناتان گاف(Jonathan Goff)، مهندس و کارآفرین فضایی، نسبت به مدت زمانی که ممکن است این تعمیرات طول بکشد، کمی خوشبین‌تر بود.
او گفت: من فکر می‌کنم با آسیب‌دیدگی سکو و نیاز به بازسازی زیرساخت‌های پرتاب، احتمالا دستکم هفت تا ۹ ماه تا هر نوع پرواز بعدی فاصله داریم. گاف در شبکه‌های اجتماعی نوشت: یک سال برای رسیدن به یک پرواز کاملا مداری و موفقیت آمیز بسیار خوش‌بینانه بود.
اما اگر از اریک برگر(Eric Berger)، سردبیر ارشد فضایی در وبسایت علمی Ars Technica بپرسید، برنامه ایلان ماسک برای پرتاب مجدد ظرف دو ماه چندان دور از ذهن نیست.
او می‌گوید: برای افرادی که ناسا را در حال فعالیت می‌بینند و نمی‌توانند شکست را بپذیرند، این مانند یک شکست به نظر می‌رسد. اما برای کسانی که کمی بیشتر می‌دانند، این یک موفقیت فوق‌العاده بود. اسپیس ایکس دو تا سه موشک دیگر آماده پرواز دارد.
اسپیس‌ایکس کارها را متفاوت انجام می‌دهد. روند آن سریع‌تر، اما در عین حال آشفته‌تر است. خوشبختانه آنها می‌توانند شکست را بپذیرند. آنها می‌توانند ۱۰ مرحله اول پیشران سوپر هوی را در طول زمانی که ناسا یک موشک سامانه پرتاب فضایی را می‌سازد، بسازند. اگر پنج مورد اول شکست بخورند، پنج مورد بعدی موفق می‌شوند، کدام نتیجه بهتر است؟
با نگاهی به آینده، با پرتاب‌های بعدی، این نوع آسیب به سکوی پرتاب نباید چندان مشکل‌ساز باشد. زیرا که ماسک از آن زمان فاش کرده که اسپیس ایکس سه ماه پیش شروع به ساخت یک صفحه فولادی عظیم خنک‌شده با آب قرار گرفتن زیر پایه پرتاب کرده است.
این صفحه برای اولین پرواز آماده نبود، و اسپیس ایکس امیدوار بود که بتن زیر سکوی استاربیس با یک پرتاب سالم بماند. با این حال، ثابت شد که اینطور نیست. تصور اینکه این سکو مجددا در یک جدول زمانی ۱۲ ماهه قابل استفاده باشد دشوار است.
آیا مشکلات دیگری وجود دارد؟
برای شروع، داده‌های زیادی برای مرور وجود دارد.
یکی از مواردی که مهندسان اسپیس ایکس باید به آن بپردازند این است که چرا شش موتور از ۳۳ موتور در پایه موشک استارشیپ خاموش شده یا شعله‌ور شده‌اند.
همچنین، چرا دو بخش این وسیله نقلیه یعنی پیشران و فضاپیما در زمانی که باید از هم جدا نشدند؟
چرا استارشیپ کاهش ارتفاع داد؟
ماسک و اسپیس‌ایکس علاوه بر پاسخ به این سوالات و موارد دیگر، باید منتظر نتیجه تحقیقات اداره هوانوردی فدرال(FAA) باشند که مجوز پرتاب موشک در ایالات متحده را صادر می‌کند.
در مجموع، دومین استارشیپ تقریبا آماده پرواز است و ماسک فکر می‌کند ۸۰ درصد احتمال دارد که یکی از این وسایل نقلیه تا پایان سال به مدار برسد.
با این حال پیش از اینکه این اتفاق بیفتد چند مانع وجود دارد که باید برطرف شود.
پس از موفقیت آزمایش پرواز مداری چه اتفاقی می‌افتد؟
اولین آزمایش پرواز مداری تقریبا چهار سال پس از اولین رونمایی استارشیپ انجام شد.
هدف آن این بود که پیشران سوپرهوی پس از پرتاب از استارشیپ جدا شود و در خلیج مکزیک فرود آید.
اگر این جدایی طبق برنامه رخ می‌داد، استارشیپ، که دارای شش موتور بود، باید تا ارتفاع نزدیک به ۱۵۰ مایلی به مسیر خود ادامه می‌داد و یک دایره در نزدیکی زمین را تکمیل می‌کرد و حدود ۹۰ دقیقه پس از پرتاب در اقیانوس آرام در نزدیکی هاوایی به آب می‌افتاد.
اسپیس ایکس پیش از این پنج پرواز آزمایشی کوتاه با فضاپیمای مرحله بالایی بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ انجام داده بود اما هرگز پیشران و فضاپیما را با هم آزمایش نکرده بود.
پنجمین تلاش استارشیپ موفقیت آمیز بود در حالی که چهار مورد اول منجر به انفجار یا سقوط شد.
در ماه فوریه، شرکت ماسک آزمایش احتراق ثابت پیشران سوپرهوی را انجام داد و ۳۱ موتور از ۳۳ موتور آن را در حالی که به یک پلتفرم متصل بود، مشتعل کرد.
با نگاهی به این آزمایش‌های قبلی، ممکن است چند تلاش ناموفق دیگر پیش از اینکه کل فضاپیما و سیستم پرتاب آن اولین پرواز مداری خود را انجام دهند، وجود داشته باشد.
اما هنگامی که این کار انجام شود، مجموعه‌ای از آزمایشات بعدی باید دنبال شود تا اسپیس‌ایکس اطمینان حاص کند که قدرتمندترین موشک جهان برای سوار شدن انسان‌ها ایمن است.
البته باید گفت این پروازها ارزان نخواهد بود. ماسک پیش از این کل هزینه‌ی توسعه‌ی پروژه استارشیپ را بین دو تا ۱۰ میلیارد دلار تخمین زده بود. او بعدها این مبلغ را به نزدیک به دو یا سه میلیارد تغییر داد.
چه زمانی انسان‌ها سوار بر استارشیپ پرواز خواهند کرد؟
تنها زمانی که مهندسان اسپیس‌ایکس و اداره هوانوردی فدرال مطمئن شوند که استارشیپ قابل اعتماد است، مردم قادر خواهند بود سوار بر این موشک پرواز کنند.
اگر سایر بخش‌های این کمپین آزمایشی خوب پیش برود، انسان‌ها ممکن است برای اولین بار طی چند سال آینده سوار بر فضاپیمای استارشیپ به فضا پرواز کنند.
اولین ماموریت در حال حاضر برنامه‌ریزی شده است و قرار است توسط تاجر میلیاردر آمریکایی جارد آیزاکمن(Jared Isaacman) فرماندهی شود. او پیش از این با کپسول دراگون اسپیس‌ایکس به فضا پرواز کرده است.
به دنبال آن اولین پرواز به دور ماه توسط یوساکو مائزاوا(Yusaku Maezawa) میلیاردر ژاپنی رهبری خواهد شد. او هشت هنرمند را به عنوان بخشی از پروژه ماه عزیز (DearMoon) با خود خواهد برد.
تاریخ پرتاب این دو ماموریت خصوصی هنوز اعلام نشده است.
اما آنها و سایر پروازهای آینده استارشیپ، اکنون که این وسیله نقلیه عظیم از زمین بلند شده، کمی به تحقق یافتن نزدیک‌تر شده‌اند.
ناسا همچنین می‌خواهد از نسخه‌ای از استارشیپ برای فرود فضانوردان خود بر روی سطح ماه استفاده کند که در حال حاضر برای سال ۲۰۲۵ به عنوان بخشی از ماموریت آرتمیس ۳ برنامه‌ریزی شده است و طی آن قرار است اولین زن و اولین فرد رنگین پوست بر ماه گام بردارند.
چه زمانی باید منتظر ماموریت سفر به مریخ باشیم؟
هدف نهایی اسپیس ایکس و ایلان ماسک سفر به مریخ است که شامل قرار دادن یک استارشیپ در مدار و سپس سوخت رسانی به آن با یک استارشیپ دیگر است تا بتواند به سفر خود به سیاره سرخ یا فراتر از آن ادامه دهد.
به گفته ماسک، هدف نهایی ایجاد پایگاه‌هایی در ماه و مریخ و قرار دادن انسان‌ها در مسیر تمدنی چند سیاره‌ای است.
استارشیپ قادر است تا ۱۰۰ نفر را در سفری ۲۵۰ برابر دورتر از مسافت زمین تا ماه طی ۹ ماه به سیاره سرخ ببرد.
ماسک و اسپیس ایکس درباره‌ی بسیاری از جزئیات مربوط به استارشیپ، از جمله تصاویری از شکل ظاهری فضای داخلی، صحبت نکرده‌اند، اما این مرد ۵۱ ساله پیش از این گفته بود که به دنبال نصب حدود ۴۰ کابین در جلوی مرحله بالایی است.
رئیس تسلا، اسپیس ایکس و توییتر اضافه کرد: ظرفیت هر کابین در حالت شلوغ، پنج یا شش نفر است. اما من فکر می‌کنم که در هر کابین دو یا سه نفر حضور داشته باشند و بنابراین حدود ۱۰۰ نفر در هر پرواز به مریخ می‌روند.
ماسک امیدوار بود ظرف چند سال آینده به مریخ برود، اما منطقی است که در نظر داشته باشیم هر ماموریتی در مریخ با حضور انسان‌ها احتمالا در پایان این دهه یا در اوایل دهه ۲۰۳۰ انجام می‌شود.
منبع:ایسنا
