بهبود علائم سرماخوردگی و آنفولانزا با یافته های جدید
مریم سوملایر
به گزارش خبرنگار «نبض فناوری» محققان شرکت آزمایشگاه‌های بیولوژیکی کاربردی کشف کردند که چگونه مولکول‌های زیست فعال طبیعی می‌توانند به طور موثر علائم سرماخوردگی و آنفولانزا را با محافظت از عملکرد سد مخاطی و کاهش التهاب در طول این عفونت‌ها تسکین دهند. این مولکول‌ها را با یکدیگر، که شامل لیزوزیم و لاکتوفرین می‌شود، مجموعه ایمنی مخاطی می‌نامند. این تحقیق به سرپرستی دکتر نازلی صادقی لطفی، اهمیت حمایت از ایمنی سد مخاطی را برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی و آنفولانزا نشان می‌دهد. این یافته در نشست پاییز 2023 انجمن شیمی آمریکا در 15 آگوست 2023 ارائه خواهد شد.
ایمنی مخاطی
ایمنی مخاطی اولین خط دفاعی بدن در برابر عوامل بیماری‌زای مهاجم، مانند عواملی که باعث سرماخوردگی و آنفولانزا می‌شوند، است. در حالی که سد مخاطی عمدتاً به عنوان بخشی از پاسخ ایمنی ذاتی عمل می‌کند، پل مهمی برای ایمنی تطبیقی ایجاد می‌کند. هنگامی‌که فردی آلوده می‌شود، ایمنی مخاطی و یکپارچگی سد مخاطی، میزان عفونت و در نتیجه شدت و مدت بیماری را تعیین می‌کند. از جمله عوامل مهم در ایمنی مخاطی لیزوزیم و لاکتوفرین می‌باشند. لیزوزیم یا مورامیداز دسته‌ای از آنزیم‌های پروتئینی گلیکوزید هیدرولاز هستند. لیزوزیم آنزیمی است که در از بین بردن باکتری‌های درون دهان نقش دارد. لیزوزیم باعث تخریب و شکسته شدن دیواره سلولی بسیاری از باکتری‌ها می‌شود و در نتیجه منجر به آزاد شدن و مرگ آن‌ها می شود، در نتیجه یکی از سد‌های نخستین بدن انسان هم به حساب می‌آید. لاکتوفرین یک گلیکوپروتئین چند کاره از خانواده ترانسفرین است. این پروتئین در اغلب مایعات تراوش شده از بدن مانند شیر، بزاق، اشک و ترشحات بینی یافت می‌شود. لاکتوفرین یکی از اجزای سیستم ایمنی است و در گرانول‌های پلی مورفونوکلئرها نیز وجود دارد. یکی از مهم‌ترین خاصیت‌های لاکتوفرین جذب و انتقال آهن است. لاکتوفرین با جذب آهن آزاد، محیط را عاری از این عنصر کرده و در نتیجه پاتوژن‌هایی که برای ادامه حیات به این عنصر حیاتی نیاز دارند را از آن محروم می‌کند و بدین ترتیب با مهار رشد باکتری‌های مضر به صورت غیر مستقیم گسترش عفونت را مهار می‌کند.
درمان‌های رایج سرماخوردگی و آنفولانزا ممکن است بیشتر از اینکه فایده داشته باشد، ضرر داشته باشد
مطالعه قبلی توسط محققان در آزمایشگاه‌های بیولوژیکی کاربردی، اثرات مولکول‌های فعال زیستی طبیعی را با محبوب‌ترین داروهای سرفه و سرماخوردگی بدون نسخه (OTC) با استفاده از مدل‌های سد مخاطی تنفسی در شرایط آزمایشگاهی مقایسه کرد. محققان دریافتند که این داروهای محبوب OTC به سد مخاطی آسیب می‌رسانند و التهاب (علت اصلی علائم سرماخوردگی) را افزایش می‌دهند، که به گفته آن‌ها ممکن است منجر به بدتر شدن علائم، طولانی‌تر شدن عفونت‌ها و افزایش خطر عفونت‌های ثانویه شود. اسمیت جانستون، پزشک شاغل در دانشکده بالینی در واحد پزشکی دانشگاه تگزاس، افسر بازنشسته سابق پزشکی در شاخه عملیات پزشکی ناسا، و عضو هیئت مشاوره علمی آزمایشگاه‌های زیست‌شناسی کاربردی می‌افزاید که: " دهه‌ها متا آنالیز کارآزمایی‌های بالینی شواهد غیرقابل قبولی از ایمنی و اثربخشی بسیاری از داروهای رایج سرماخوردگی و آنفولانزا بدون نسخه، پیدا کرده است. اگرچه این داروها اغلب ادعا می‌کنند که تسکین علائم مشخص شده را ارائه می‌دهند، اما نشان داده نشده است که به طور موثری شدت و طول مدت بیماری را بهتر از دارونما کاهش دهند. بسیاری از این موارد برای بازاریابی بدون نسخه (مونوگرافی) قبل از اینکه FDA نیاز به آزمایشات بالینی دقیق برای تأیید داروهای بدون نسخه داشته باشد، تأیید شده بودند."
لیزوزیم و لاکتوفرین ایمنی سد مخاطی را تقویت می‌کنند، ورود ویروس را مسدود می‌کنند و با مهارکننده‌های سیکلواکسیژناز (COX) خاص‌تر هم افزایی می‌کنند
یکی از سیگنال‌های التهابی کلیدی در التهاب تنفسی و علائم سرماخوردگی، تولید پروستاگلاندین از طریق آنزیم‌های COX است. هنگامی‌که دوزهای پایین اسید استیل سالیسیلیک گیاهی (آسپرین)، یا سایر مهارکننده‌های COX مشتق شده طبیعی مانند عصاره آلوئه ورا با لیزوزیم، لاکتوفرین و منتول ترکیب شدند، اثرات ضد التهابی از طریق مهار التهاب ناشی از COX و IL-8 با واسطه برادی کینین، حتی بیشتر از مهارکننده COX به تنهایی ایجاد می‌شود.. بنابراین، این ترکیب از مولکول‌های زیست فعال طبیعی دارای اثرات هم افزایی قدرتمندی برای تسکین علائم سرماخوردگی و آنفولانزا است. بر خلاف داروهای رایج سرماخوردگی و آنفولانزا که به هیچ وجه بر التهاب تمرکز نمی‌کنند و ممکن است به سد مخاطی آسیب برسانند، غلظت‌های خاصی از مواد فعال زیست فعال طبیعی مانند لاکتوفرین و لیزوزیم به موانع مخاطی آسیب نمی‌رساند، اما آن را با توجه به موارد ذکر شده قبلی تقویت می‌کند. مطالعه مروری بر اساس مطالعات متعدد دیگر که توسط همتایان بررسی شده است، لاکتوفرین و لیزوزیم سلول‌های ایمنی ذاتی محلی، مانند ماکروفاژها و سلول‌های دندریتیک را فعال می‌کنند و همچنین ممکن است به ویروس‌ها متصل شوند و از اتصال و عفونت سلول‌های اپیتلیال تنفسی جلوگیری کنند.
کارآزمایی بالینی فواید هم افزایی مولکول‌های زیست فعال طبیعی با آسپرین با دوز پایین را در درمان علائم سرماخوردگی و آنفولانزا تایید می‌کند
برای تأیید یافته‌های خود و آزمایش بالینی فرمول‌های آن‌ها، محققان در آزمایشگاه‌های زیست‌شناسی کاربردی، یک مطالعه تصادفی با کنترل دارونما چند مرکزی انجام دادند. تسکین گلودرد، معیاری از التهاب تنفسی فوقانی به عنوان نقطه پایانی اولیه و کاهش سایر علائم سرماخوردگی مانند ترشح و احتقان بینی، عطسه، گلودرد/خراشیدگی، سرفه، سردرد، کسالت، و تب/لرز ارزیابی شد. در این ارزیابی نمرات توسط جکسون اصلاح شده به عنوان نقطه پایانی ثانویه اندازه گیری شد. این کارآزمایی 179 شرکت‌کننده را مورد ارزیابی قرار داد که به‌طور تصادفی به دو گروه دارونما یا یکی از سه گروه درمانی که هر کدام حاوی کمپلکس ایمنی مخاطی و ترکیبی از سایر مواد ضد التهابی بود، تقسیم شدند. در روز دوم مطالعه، گروه‌های درمانی تا 4.59 امتیاز کاهش قابل‌توجهی در نمرات جکسون اصلاح شده داشتند، در حالی که گروه دارونما هیچ بهبودی در هیچ دسته‌ای از نمرات جکسون نشان نداد. محققان به این نتیجه رسیدند که فرمول‌های حاوی کمپلکس ایمنی مخاطی یک درمان موثر برای کاهش علائم سرماخوردگی و آنفولانزا، از جمله احتقان بینی، ترشح، عطسه، گلودرد، سرفه، سردرد، کسالت، و تب/لرز است.
پیامدها و تأثیر
پیامدهای بالقوه این نتایج با توجه به تعداد زیادی از افراد مبتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا در هر فصل قابل توجه است. هر سال، یک خانواده به طور متوسط 26 بار در سال داروهای بدون نسخه را خریداری می‌کند و به طور متوسط 338 دلار خرج می‌کند. تا به امروز، مطالعات کمی، تأثیر این داروها را بر یکپارچگی سد مخاطی ارزیابی کرده‌اند، که می‌تواند بر شدت علائم و حساسیت به عفونت‌های ثانویه تأثیر بگذارد. علاوه بر این، شواهد بالینی که ایمنی و اثربخشی داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا را نشان می‌دهند، حتی در داروهای مورد تایید FDA نیز کمیاب بوده است.
