حداقل هزینه توسعه مدل هوش مصنوعی در کشور: بالغ بر 10 همت!

به گزارش «نبض فناوری»، آرش عباسی در پاسخ به این سوال می‌گوید: برای آنکه بتوانیم در عرصه هوش مصنوعی نقش آفرینی کنیم و هدفی که مقام معظم رهبری گذاشته‌اند، یعنی رسیدن کشور به 10 کشور برتر در این عرصه در منطقه را محقق کنیم، نیازمند تامین مالی بزرگی هستیم چراکه این مهم الزاماتی از جمله زیرساخت هوش مصنوعی نیاز دارد که خیلی گران است؛ خیلی خیلی گران!

معاون توسعه فناوری و زیرساخت سازمان ملی هوش مصنوعی با ذکر مثالی می‌افزاید: خانم فِی‌فِی لی که او را با عنوان «مادر هوش مصنوعی» می‌شناسند، یک مرکز تحقیقاتی مختص هوش مصنوعی در دانشگاه استنفورد در اختیار داشت که بزرگ‌ترین مرکز تحقیقاتی آکادمیک دنیا در هوش مصنوعی بود اما این مرکز را رها کرد تا با جذب سرمایه از شرکت‌های بزرگ، شرکت خودش را در این عرصه تاسیس کند و برای این تصمیمش، دلیل قابل توجهی بیان داشت.

وی در ادامه می‌گوید: دلیلی که خانم فی‌فی لی برای این تصمیم بیان کرد این بود که در آن مرکز بزرگ تحقیقاتی آکادمیگ، 500 جی پی یو در اختیار داشت و حالا در شرکتی که مشغول است، چند هزار جی پی یو در اختیار دارد. البته همان 500 تا برای ما عدد قابل توجهی محسوب می‌شود و کل جی پی یویی که در کشور داریم، خیلی کمتر از این عدد است!

عباسی در ادامه می‌گوید: این مثال را بیان کردم چون نشان می‌دهد که تامین جی پی یو چه مساله مهمی در این حوزه است و در عین حال چه مساله گرانی هم هست تا جایی بزرگترین مرکز آکادمیک جهان هم در تامینش دچار مشکل است. هزینه این کار آنقدر زیاد است که می‌بینیم بنگاه‌های بزرگ و یا دولت‌ها تامین کننده زیرساخت‌های این حوزه هستند. مثل الگویی که در کشورهای منطقه شاهدش هستیم و می‌بینیم که دولت‌ها عهده دار تامین این هزینه شده‌اند.

وی در پاسخ به این سوال که برای ورود به این عرصه، نیازمند چه میزان جی پی یو هستیم و چه میزان هزینه در پی دارد، می‌گوید: برای راه اندازی این نسل جدید هوش مصنوعی یه به اصطلاح فاندیشن مدل ها که امثال چت جی پی تی با آنها توسعه یافته اند، نیازمند مدل های جدید جی پی یو هستیم که قیمت هر سرور آنها از 200 هزار بالاتر است (شاید تا 400 هزار دلار هم برسد) که در حال حاضر از این مدل‌ها تعداد بسیار کمی در کشور داریم؛ شاید بین 20 الی 30 تا در کشور داشته باشیم.

معاون توسعه فناوری و زیرساخت سازمان ملی هوش مصنوعی در ادامه می‌گوید: این در حالی است که اگر بخواهیم وارد فاز توسعه مدلی از هوش مصنوعی در کشور شویم، به هزار جی پی یو نیاز داریم. این در حالی است که می‌دانیم ChatGPT-4 روی 120 هزار A100 یعنی یکی از مدل های متاخر جی پی یو آموزش داده شده است و منظورمان توسعه اینچنین مدلی نیست. به عبارت بهتر، برای شروع به هزار جی پی یو نیاز داریم که تنها هزینه آن 200 میلیون دلار می‌شود، با این یادآوری که تجهیزات جانبی گران قیمتی هم نیاز است.

وی می‌افزاید: نکته‌ دیگری که باید متذکر شوم این است که عدد 120 هزار برای جی پی تی 4 است و نه حتی مدل تصویری که توسعه و آموزش آن نیازمند زیرساخت وسیع تر و گران قیمت تری است تا جایی که تخمین زده‌اند که اوپن ای‌آی (سازنده جی پی تی) مدل تصویری اش را روی 700 هزار H100 که مدل بالاتری از جی پی یو است، توسعه داده است.

بدین ترتیب مشخص می‌شود که توسعه مدل ساده ای از هوش مصنوعی در کشور، نیازمند تامین هزینه ای به شدت سنگین است؛ آنقدر سنگین که تامین هزار جی پی یو از نوع ای 100 که برترین جی پی یو موجود در بازار هم نیست، در بهترین حالت و با کمترین هزینه، نیازمند بیش از 200 میلیون دلار است که با احتساب قیمت دلار به نرخ بانک مرکزی در روز 25 آذرماه 1403 (یعنی هر دلار آمریکا معادل ۵۲۳,۴۸۱ ریال ایران)، بالغ بر 10 هزار میلیارد تومان (10 همت) می‌شود.

مبلغ هنگفتی که بعید است تامین آن به سادگی صورت پذیرد و از این روست که می‌بینیم معاونت علمی ریاست جمهوری ایده راه اندازی مزرعه جی پی در کشور را در دستور کار قرار داده و قصد دارد این ایده را در فاز نخست و تا پایان سال جاری با ظرفیت 100 جی پی یو عملیاتی کند. گامی ارزشمند که به نوعی معادل یک دهم نیاز کشور برای برداشتن گام نخست در زمینه هوش مصنوعی است و به شدت ناکافی به نظر می‌رسد، به ویژه آنکه می‌دانیم هدف گذار کشور، قرار گرفتن در زمره 10 کشور برتر منطقه است!