با «اشتباه بزرگ» بانک مرکزی، بازار رمزارزها زیرزمینی می‌شود/ راه حل ماجرا، قانون مصوب مجلس است/ آماده میزبانی از تصمیم گیران برای مذاکره هستیم

به گزارش «نبض فناوری»، دعوایی که میان مرکز ملی فضای مجازی و بانک مرکزی کشورمان بر سر تهیه سند رمزارزها شکل گرفت، تا اینجا یک نتیجه عجیب به دنبال داشته است؛ انسداد درگاه‌های پرداخت صرافی‌های رمزارز در کشور. تصمیمی که بی هیچ مقدمه و اعلان قبلی گرفته شده و به فاصله یکی دو هفته از اجرایش، هنوز معلوم نیست تا چه زمانی پابرجا خواهد ماند و راه ملغی کردنش چیست؟

به این بهانه به سراغ دکتر عیسی کشاورز، عضو انجمن صرافان رمزارز و رئیس هیات مدیره صرافی یوبیتکس رفتیم و با وی در این باره به گفت‌وگو نشستیم که نتیجه آن پیش رویتان قرار دارد.

رمزارز فقط «تتر» و ابزار پرداخت نیست

* نظرتان درباره تصمیم بانک مرکزی و انسداد درگاه های پرداخت صرافی های رمزارز چیست؟

اقدام اخیر بانک مرکزی ایران در مسدودسازی درگاه‌های پرداخت مرتبط با رمزارزها، یک اشتباه بزرگ است. از نهادی که مسئولیت تنظیم و نظارت بر نظام پولی و بانکی کشور را بر عهده دارد، انتظار می‌رود که تصمیماتش بر اساس تحلیل‌های کارشناسی، علمی و شفاف باشد؛ اما متأسفانه، بانک مرکزی بدون اعلام موضع رسمی یا ارائه بیانیه‌ای شفاف به نهادهای نظارتی، قانون‌گذار و کاربران، اقدام به این کار کرد که نه‌تنها پیامدهای اقتصادی منفی به دنبال داشته، بلکه اعتماد عمومی را به شدت آسیب‌پذیر کرده است.

 این حرکت نه‌تنها از نظر اقتصادی مضر است بلکه نشان‌دهنده عدم آشنایی بانک مرکزی با ماهیت رمزارزهاست. در سطح جهانی، رمزارزها به‌عنوان دارایی دیجیتال شناخته می‌شوند و مدیریت آن‌ها به نهادهایی مشابه سازمان بورس یا نهادهای سرمایه‌گذاری سپرده می‌شود. اما متأسفانه بانک مرکزی ایران همچنان به دیدگاهی محدود به‌عنوان یک ابزار پرداخت نگاه می‌کند و آن‌ها را معادل رمزارزهایی مانند تتر می‌داند.

دیدگاه محدود بانک مرکزی نسبت به رمزارزها

* چرا بانک مرکزی چنین تصمیمی گرفت و آن را اجرایی کرد؟

مسدودسازی درگاه‌ها و محدود کردن دسترسی به اکوسیستم رمزارزها ناشی از سوءبرداشت‌ها و عدم آگاهی از تنوع و کاربردهای گسترده این فناوری است. یکی از دلایل این نوع نگاه محدود بانک مرکزی، عدم درک صحیح از تنوع و کارکردهای گسترده رمزارزها است. رمزارزها علاوه بر استفاده به‌عنوان ابزار پرداخت، می‌توانند در بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله سرمایه‌گذاری، جمع‌آوری سرمایه، و حتی تأمین مالی پروژه‌های نوآورانه نقش مؤثری ایفا کنند.

متأسفانه این دیدگاه محدود و تک‌بعدی منجر به اتخاذ تصمیمات نادرست می‌شود. این در حالی است که بانک مرکزی باید با آگاهی بیشتری نسبت به این موضوع برخورد کند و به‌جای محدودسازی، به تدوین قوانین و مقرراتی بپردازد که هم از رشد و توسعه این حوزه حمایت کند و هم از خطرات آن جلوگیری نماید.

خطر زیرزمینی شدن بازار رمزارزها

* این تصمیم چه نتایج و نگرانی‌هایی به دنبال خواهد شد؟

چنین تصمیماتی تأثیرات منفی جدی بر اکوسیستم رمزارزها و حتی اقتصاد دیجیتال کشور خواهد داشت؛ این اقدامات بدون شک باعث زیرزمینی شدن بازار رمزارزها و سوق دادن کاربران به کانال‌های غیررسمی و پلتفرم های خارجی خواهد شد و نتیجه این رویکرد، کاهش شفافیت، افزایش کلاهبرداری‌ها و تقلب‌های مالی خواهد بود.

افزون بر این، در نتیجه چنین اقداماتی، اعتماد عمومی به نهادهای حاکمیتی نیز به‌شدت آسیب می‌بیند چرا که کاربران و فعالان این حوزه در شرایطی بلاتکلیف و ناامن قرار خواهند گرفت. علاوه بر آن، با این دست تصمیم‌ها، ضربه بزرگی به اکوسیستم نوآوری و فناوری کشور وارد می‌آید که از منظر اقتصادی حائز اهمیت است چراکه رمزارزها و فناوری‌های مرتبط با آن‌ (مانند بلاکچین)، می‌توانند به‌عنوان موتور محرک اقتصاد دیجیتال و ایجاد اشتغال عمل کنند.

به طور کلی با اتخاذ این تصمیمات، نه‌تنها این فرصت‌ها از دست می‌رود، بلکه سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های دیجیتال نیز کاهش خواهد یافت و از این طریق، رشد و شکوفایی فناوری‌های نوین که در اقتصادهای پیشرفته نقش مهمی ایفا می‌کنند، مختل خواهد شد.

نیازمند قانون مشخص و مصوب مجلس هستیم

* به عنوان یکی از فعالان این حوزه، راه حل و پیشنهاد شما برای عبور از این وضعیت چیست؟

برای عبور از این ماجرا و بهبود وضعیت این حوزه، نیازمند تعامل بیشتر بانک مرکزی با بخش خصوصی و نهادهای مرتبط هستیم. بانک مرکزی باید با گفت‌وگو و تعامل با بخش خصوصی و نهادهای قانونی، در تصمیمات خود بازنگری کند. در این راستا، اعلام می‌کنیم که آماده میزبانی از نشست‌هایی با حضور مسئولان و تصمیم گیران با فعالان حوزه هستیم.

به باور ما، تصمیم‌گیری درباره رمزارزها باید در چارچوب یک قانون مشخص و شفاف صورت گیرد که از سوی مجلس شورای اسلامی تصویب شده باشد؛ تنها در این صورت است که می‌توان به‌طور مؤثر و اصولی این صنعت را توسعه داد و از پتانسیل‌های آن بهره‌برداری کرد. البته برای توسعه این اکوسیستم هم پیشنهاداتی داریم.

بانک مرکزی باید تسهیلگر و تنظیم گر بی طرف باشد

* چه پیشنهادهایی دارید و نقش بانک مرکزی را چه می‌بینید؟

اولین قدم در این راه، افزایش آگاهی و آموزش عمومی است. بانک مرکزی و دیگر نهادهای مرتبط باید به‌جای اتخاذ تصمیمات خودسرانه، تلاش کنند تا با ارتقای دانش عمومی درباره رمزارزها و فناوری بلاکچین، کاربران و سرمایه‌گذاران را آگاه سازند. بنده بارها از رسانه‌های مختلف اعلام کرده‌ام که انجمن صرافان و حتی خودم، حاضریم با همکاری با مراکز آموزشی و دانشگاهی این ایده را عملیاتی کنیم.

دومین قدم، ایجاد زیرساخت‌های حقوقی و فنی است. تدوین قوانین شفاف و حمایت از فناوری‌های نوین می‌تواند به تسهیل توسعه این حوزه کمک کند. همچنین باید با ارائه تسهیلات و مشوق‌ها به استارتاپ‌ها و شرکت‌های فعال در این حوزه، زمینه رشد و شکوفایی آن‌ها را فراهم کرد.

درباره بانک مرکزی هم باید گفت که باید نقش تسهیل‌گر و تنظیم‌گر بی‌طرف را ایفا کند و اجازه دهد بازار رمزارزها در محیطی شفاف و رقابتی فعالیت کند و از انحصارگرایی بدور بماند. در غیر این صورت، هر نوع دخالت بیشتر از سوی بانک مرکزی می‌تواند به محدودیت‌های بیشتر و عدم رشد این بازار منجر شود.

به آینده امیدوارم به شرطی که...

* و در پایان آینده رمزارزها در ایران را چگونه می‌بینید؟

به آینده رمزارزها در ایران امیدوارم؛ رمزارزها و فناوری بلاکچین فرصت‌های بی‌نظیری برای تحول اقتصادی کشور هستند و اگر دولت و نهادهای نظارتی با رویکردی هم‌افزا و علمی این حوزه را مدیریت کنند، ایران می‌تواند به یکی از پیشگامان اقتصاد دیجیتال در منطقه تبدیل شود. اما اگر تصمیمات محدودکننده و غیرکارشناسی ادامه یابد، شاهد از دست رفتن فرصت‌های بزرگی خواهیم بود.

با این نگاه، امیدوارم مسئولان، به‌ویژه در بانک مرکزی، با بازنگری در سیاست‌ها و تصمیمات خود، به تبعات اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی رفتارهای خودسرانه توجه کنند و گامی در راستای توسعه پایدار کشور بردارند. ایران می‌تواند در دنیای رمزارزها و اقتصاد دیجیتال جایگاه برجسته‌ای پیدا کند، به شرط آنکه نهادهای نظارتی و دولتی از محدودیت‌ها و تصمیمات غیرکارشناسی فاصله بگیرند و به‌جای مقابله، به‌عنوان تسهیل‌گر و پشتیبان این صنعت عمل کنند.