«دیپ سیک» چینی همه را یاد جنگ سرد انداخت؛ لحظه اسپوتنیک!

به گزارش «نبض فناوری»، با رونمایی از چتبات هوش مصنوعی چینی، «دیپ سیک»، در حالی که بی ربط به نظر میرسد، اما سهام اغلب شرکتهای آمریکایی به شدت نزول کرد تا جایی که ۱ تریلیون دلار از ارزش سهام در این کشور فروریخت و به اصطلاح، پاک شد.
اتفاقی که حتی واکنش دونالد ترامپ، رئیس جمهور تازه ایالات متحده را به دنبال داشت که تاکید کرد ظهور دیپسیک حکم یک «زنگ بیداری» را داشت که تردیدهایی درباره پایداری رشد هوش مصنوعی غربی ایجاد کرد.
دیپسیک و لحظه اسپوتنیک
آنچه واضح است، با رونمایی از دیپ سیک، رقابت برای تسلط بر حوزه هوش مصنوعی در جهان، شدت گرفته است، اما چرا اوج گرفتن رقابت، موجب ریزش چشمگیر بازار سهام در آمریکا شد؟ این سوالی است که پاسخ کارشناسان به آن، اصطلاحی برجای مانده از دوران جنگ سرد است.
در آن دوران، ایالات متحده و شوروی در تلاش بودند تا از یکدیگر پیشی بگیرند و برای دستیابی به این برتری از هیچ تلاشی فروگذار نبودند چراکه باور داشتند در آستانه جنگی بزرگ قرار دارند و اگر در رقابت از هم جا بمانند، شانس پیروزی در جنگ آینده را نخواهند داشت.
نام «جنگ سرد» ریشه در این باور داشت. جنگی که در عرصه رقابتهای فناورانه در جریان بود و شکست در آن، عواقب سنگینی به دنبال میداشت، لذا زمانی که شوروی موفق به پرتاب موفق ماهواره اسپوتینک و قرار دادن آن در مدار زمین شد، اغلب آمریکاییها نتیجه گرفتند که رقابت فضایی را باختهاند و لذا در آستانه باختن در جنگ هستند.
اینجا بود که خبر دریافت سیگنال نخستین ماهواره پرتاب شده به فضا، بازار آمریکا را متلاطم و آشفته کرد و اصطلاح «لحظه اسپوتنیک» (Sputnik moment) خلق شد که یادآور یاس حاکم شده بر جامعه آمریکا با شلیک موفق ماهواره اسپوتینک به مدار زمین بود. ماهوارهای بسیار کوچک که تنها قادر به دریافت و ارسال سیگنالی ساده بود.
دیپ سیک چیست؟
البته رونمایی از یک چت بات هوش مصنوعی تازه -و مشابه انواع باتهای موجود-، به جهاتی با نخستین پرتاب ماهوارهای جهان قابل مقایسه نیست، اما اگر بدانیم این اتفاق توانسته بازار رو رشد سهام در آمریکا را با زیان بزرگ مواجه کند، اوضاع فرق خواهد کرد.
بر این اساس، ضرورت دارد که تفاوتهای دیپ سیک با دیگر باتهای هوشمند را مورد کنکاش و بررسی قرار دهیم و ببینیم علت به چالش کشیده شدن دستاوردهای آمریکایی در حوزه هوش مصنوعی، با هوش مصنوعی چینی چیست؟
سوالی که پاسخ چینیها به آن، تهیه این چت بات هوش مصنوعی با هزینهای بسیار اندک در قیاس با هوش مصنوعیهای غربی است. آنها میگویند که دیپ سیک مدل R۱ در مقایسه با مدل o۱-mini OpenAI در «مراحل مختلف ارزیابی» بهتر عمل کرده و از نظر کیفیت از مدلهای توسعه دادهشده توسط گوگل، متا و آنتروپیک پیشی گرفته است.
دیپسیک ادعا میکند که برای توسعه مدلهای خود از تراشههای کمتری (GPU کمتر) نسبت به رقبا استفاده کرده است که این امر هزینه تولید آن را کاهش داده و هزینههای چند میلیارد دلاری صرف شده توسط شرکتهای آمریکایی برای هوش مصنوعی و همچنین بودجههای هنگفت توسعه آن در آینده را به چالش کشیده است.
چرا بازار سهام نزدک ریخت؟
اما چرا با رونمایی از چت بات هوش مصنوعی چینی، بازار سهام نزدک آمریکا در این ابعاد فروریخت؟ این سوالی است که شاید یک پاسخ به آن، ادعای طرح شده توسط شرکت سازنده این چت بات باشد که "لیانگ وِنفنگ" تأسیس کرده و یک صندوق پوشش ریسک به نام High-Flyer Capital پشت آن قرار دارد.
اینکه لیانگ گفته که در سال ۲۰۲۱ و تنها برای سرگرمی شروع به خرید تراشههای انویدیا برای توسعه مدلهای هوش مصنوعی کرده و در سال ۲۰۲۳ دیپسیک را در شهر هانگژو تأسیس نموده و در زمانی کوتاه و تنها با ۵.۶ میلیون دلار توانسته این محصول را تولید و عرضه نماید. اعداد و ارقامی که تردیدهایی پیرامون آن وجود دارد، اما ادعایی است که مطرح شده و توجه همگان را به خود جلب کرده است.
پاسخ اصلی به سوال پیرامون ارتباط رونمایی از این محصول چینی و ریزش بازار سهام آمریکا، به ادعای بزرگتر شرکت سازنده برمیگردد که تاکید دارد هدف این شرکت چینی از تولید و توسعه هوش مصنوعی، دستیابی به ابزاری برای شناسایی الگوهای قیمت سهام است. اینجاست که نگرانی از ورود هوش مصنوعی به بازار سهام به وجود میآید.
ابزاری که ممکن است رایگان در اختیار عموم قرار گیرد، همانگونه که دیپ سیک به صورت رایگان در اختیار عموم قرار گرفته است و، چون اوپن سورس است، میتواند به شکل گیری مجمومه ابزارهای تحلیل بازار سهام منجر شود و این چیزی نیست که سهامداران از شنیدنش خرسند شوند، بلکه میتواند بسیاری از ایشان را بترساند.
ترسی که به جان بازار افتاد
البته آنچه روز گذشته در بازار آمریکا رقم خورد، بیشتر صدمهای بود که به غولهای فناوری در این کشور وارد آمد، از جمله سقوط ۶۰۰ میلیارد دلاری ارزش سهام انویدیا، یعنی شرکت پیشرو در تولید تراشههای کامپیوتری مورد نیاز برای هوش مصنوعی که پرسودترین سهام جهان در سالهای اخیر را داشته و این سودآوری را مرهون هوش مصنوعی است.
سقوط بزرگی که به گواه آمار، بزرگترین افت در تاریخ بازار سهام آمریکا است؛ آنقدر بزرگ که سقوط سهام آلفابت (شرکت مادر گوگل) به میزان ۱۰۰ میلیارد دلار چندان به هوش نیاید و کسی نگران سقوط سهام مایکروسافت و کاهش ۵ درصدی شرکت سرمایهگذار فناوری SoftBank (که یکی از سرمایهگذاران پروژه هوش مصنوعی Stargate ترامپ است)، نشود.
رویدادی که وقتی اعلام شد دیپ سیک تحت حملات وسیع و شدید سایبری قرار گرفته و برای ساعاتی عملکرد آن مختل شده، برخی حدس زدند که تلاشی غیرمنصفانه و حتی دشمنانه برای خارج کردن دیپ سیک از مدار رقابت شکل گرفته است. رفتاری مشابه آنچه در جنگ سرد میان آمریکا و شوروی جریان داشت!