هوش مصنوعی، رونق کسب و کار

نرجس مفیدی، نایب‌رئیس کمیسیون مشاوران سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران و دستیار ریاست انجمن هوش مصنوعی ایران:

هوش مصنوعی در محاسبات، دقت، سرعت و درعین‌حال شفافیت ایجاد می‌کند و بدون شک در این حوزه‌ها نقش انسان را کمرنگ‌تر می‌کند. اما همچنان در حوزه‌هایی مانند احساسات، خلاقیت و درک عمیق انسانی، جایگزینی برای هوش بشری ندارد. در کنار این موارد، هوش مصنوعی می‌تواند فرصت‌های واقعی و عملی در اقتصاد و فناوری ایجاد کند.

برای نمونه، در حوزه بانکداری و پرداخت، هوش مصنوعی در کشف تقلب (Fraud Detection)، مدیریت ریسک مالی و تحلیل رفتار مشتریان نقش کلیدی دارد. به کمک این فناوری، می‌توان الگوهای رفتاری مشتریان را شناسایی کرد و خدمات یا محصولات متناسب با نیاز آن‌ها را پیشنهاد داد. این فناوری نه‌تنها جای متخصصان بانکی و فناوری را نمی‌گیرد، بلکه به بهبود تصمیم‌گیری‌ها و ایجاد تحولی اساسی در صنعت کمک خواهد کرد.

اگر بخواهیم تحول دیجیتال را در اقتصاد ایران محقق کنیم، صنعت فناوری اطلاعات به‌عنوان یک محرک اصلی می‌تواند زنجیره تأمین و تولید را متحول کند. استفاده از هوش مصنوعی در تحلیل داده‌های اقتصادی، بهینه‌سازی فرآیندهای مالی و افزایش کارایی سازمانی می‌تواند موجب رونق کسب‌وکارها و ساده‌تر شدن فرآیندهای تجاری شود. بخش‌های مختلفی از صنعت، مانند بیمه، بازار سرمایه، و حتی شرکت‌های تولیدی، می‌توانند با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، مدل‌های پیش‌بینی دقیق‌تری داشته باشند و هزینه‌های اضافی را کاهش دهند.

همچنین، اگر هوش مصنوعی به‌درستی بومی‌سازی شود، می‌تواند در انرژی، سلامت، حمل‌ونقل، بانکداری و صنایع پتروشیمی نقش کلیدی ایفا کند. برای مثال، در حوزه سلامت، مدل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند در تشخیص زودهنگام بیماری‌ها و بهینه‌سازی فرآیندهای درمانی مورد استفاده قرار گیرند. در بخش حمل‌ونقل، از این فناوری می‌توان برای بهینه‌سازی مسیرها، کاهش ترافیک و بهبود ایمنی جاده‌ها بهره برد.

اما استفاده از این فناوری بدون یک استراتژی مناسب می‌تواند منجر به هدررفت منابع شود. بنابراین، همچنان نیازمند تفکر انسانی برای هدایت این فناوری هستیم و برخلاف تصور برخی، نقش انسان با ظهور هوش مصنوعی از بین نمی‌رود، بلکه شکل آن تغییر می‌کند. در این راستا، نهادهایی مانند سازمان نظام صنفی رایانه‌ای می‌توانند از طریق آموزش و برگزاری رویدادهای تخصصی، دانش موردنیاز برای استفاده صحیح از هوش مصنوعی را در کشور توسعه دهند.

چالش‌های هوش مصنوعی در ایران:

با وجود تمام فرصت‌های ذکرشده، تحریم‌های بین‌المللی مانع از دسترسی ایران به زیرساخت‌های پیشرفته پردازشی و فناوری‌های روز هوش مصنوعی شده است که این مسئله، هزینه‌های توسعه و پیاده‌سازی را افزایش می‌دهد. چالش دیگر، کیفیت داده‌ها و دسترسی به داده‌های استاندارد و دقیق است. بدون داده‌های صحیح و قابل‌اعتماد، مدل‌های هوش مصنوعی نمی‌توانند عملکرد مطلوبی داشته باشند.

در حال حاضر، زیرساخت‌های لازم برای گردآوری و پردازش داده‌های باکیفیت در بسیاری از صنایع ایران هنوز به بلوغ نرسیده است. شرکت‌ها و سازمان‌ها برای بهینه‌سازی عملکرد هوش مصنوعی خود باید روی ساختارهای داده‌ای شفاف‌تر، بهبود کیفیت اطلاعات و ایجاد پایگاه‌های داده بومی و استاندارد تمرکز کنند. سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری در این حوزه ضروری است تا پلتفرم‌های داده‌ای استاندارد و بومی‌سازی‌شده توسعه یابد و هوش مصنوعی بتواند تأثیرگذارتر عمل کند.

در مجموع، مسیر توسعه هوش مصنوعی در ایران با سایر کشورها متفاوت است. در حالی که جهان با سرعتی بالا در این حوزه پیش می‌رود، ما با محدودیت‌های زیرساختی و تحریمی مواجه هستیم و ناچاریم از مسیرهای غیرمستقیم و با سرعت کمتر در این حوزه ورود کنیم. بااین‌حال، بخش مالی کشور می‌تواند با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، کسب‌وکارها را توسعه داده و هزینه‌های عملیاتی را کاهش دهد. این فناوری نقش مهمی در کاهش هزینه‌های سربار دارد و درعین‌حال می‌تواند کارایی، شفافیت و بهره‌وری را افزایش دهد.

فراموش نکنیم که هوش مصنوعی، صرفاً یک ابزار نیست، بلکه عاملی برای تغییر تفکر مدیریتی، اقتصادی و صنعتی است. اگر از آن به‌درستی و بهینه استفاده کنیم، نه‌تنها به حل مشکلات اقتصادی کشور کمک خواهد کرد، بلکه مسیر تحول دیجیتال و نوآوری را نیز هموار می‌کند.