ضرورت ارتقای سواد دیجیتال در نسل جوان

به گزارش «نبض فناوری»، عصر حاضر، عصر تحولات شگرف دیجیتال است. فناوری‌های نوین به مثابه رگ‌های حیاتی در تار و پود زندگی انسان‌ها تنیده شده‌اند. کودکان و نوجوانان به عنوان نسل دیجیتال از بدو تولد با این ابزار‌ها آشنایی دارند. این تعامل گسترده فرصت‌های بی‌شماری را برای آموزش، خلاقیت و ارتباطات فراهم می‌آورد. با این حال استفاده ناصحیح و ناآگاهانه از فضای مجازی می‌تواند خطرات و آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد.

در این میان "سواد دیجیتال" به عنوان مجموعه‌ای از مهارت‌ها و دانش‌های ضروری نقشی محوری در بهره‌گیری ایمن و مؤثر از فناوری‌های دیجیتال ایفا می‌کند.  
هدف از این نوشتار، ارائه راهکار‌ها و نکات کاربردی برای تقویت سواد دیجیتال در کودکان و نوجوانان است. امید است با ارائه این اطلاعات، والدین و مربیان بتوانند نسل جوان را در مسیر تبدیل شدن به شهروندان دیجیتال آگاه یاری رسانند.
راهکار‌های عملی برای ارتقای سواد دیجیتال:

۱.  آموزش تشخیص منابع موثق:

تقویت مهارت‌های جستجوی مؤثر: 
 آموزش نحوه استفاده از کلیدواژه‌های مناسب در موتور‌های جستجو
آموزش فیلتر کردن نتایج جستجو برای دستیابی به اطلاعات دقیق‌تر

معرفی منابع معتبر: 
معرفی وب‌سایت‌های علمی و دانشگاهی
معرفی پایگاه‌های داده معتبر
معرفی کتابخانه‌های آنلاین
آموزش ارزیابی اطلاعات: 
آموزش بررسی اعتبار نویسنده و منبع
آموزش توجه به تاریخ انتشار اطلاعات
آموزش مقایسه اطلاعات از منابع گوناگون
آموزش تشخیص اخبار جعلی

۲.  حفظ هویت فرهنگی در فضای مجازی:

معرفی محتوای فرهنگی و هنری ایرانی: 
معرفی کانال‌ها و وب‌سایت‌های ارائه دهنده محتوای آموزشی و سرگرم‌کننده به زبان فارسی
آشنایی با ادبیات، هنر و تاریخ ایران
آشنایی با مشاهیر ایرانی

تشویق به تولید محتوای فرهنگی: 
تشویق به ایجاد وبلاگ یا کانال برای به اشتراک گذاشتن علایق و نظرات
تشویق به مشارکت در فعالیت‌های آنلاین مرتبط با فرهنگ و هنر ایرانی
تشویق به تولید محتوای مناسب با فرهنگ ایرانی و اسلامی

۳.  مدیریت زمان و تعامل سالم:

ایجاد تعادل بین فعالیت‌های آنلاین و آفلاین: 
تعیین زمان مشخص برای استفاده از دستگاه‌های دیجیتال
تشویق به فعالیت‌های ورزشی، هنری و اجتماعی
ایجاد فضایی برای گفتگو و تعامل با خانواده و دوستان

تقویت مهارت‌های ارتباطی آنلاین: 
آموزش نحوه برقراری ارتباط محترمانه و سازنده در فضای مجازی
آموزش شناسایی و اجتناب از تعاملات مسموم و مضر
آموزش نحوه گزارش موارد مشکوک
آموزش فضای مجازی امن و راه‌های حفظ امنیت در این فضا

۴.  تأمین امنیت سایبری:

آموزش انتخاب رمز‌های عبور قوی: 
آموزش استفاده از ترکیبی از حروف بزرگ و کوچک، اعداد و نماد‌ها
آموزش عدم استفاده از رمز‌های عبور ساده و قابل حدس
آموزش تغییر دوره‌ای رمز‌های عبور

آموزش حفاظت از اطلاعات شخصی: 
آموزش عدم به اشتراک گذاری اطلاعات حساس مانند آدرس، شماره تلفن و اطلاعات بانکی
آموزش توجه به تنظیمات حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی
آموزش شناخت خطرات فیشینگ

آموزش نصب برنامه‌های امن: 
آموزش دانلود برنامه‌ها فقط از منابع معتبر.
آموزش بررسی مجوز‌های برنامه‌ها قبل از نصب
آموزش استفاده از آنتی ویروس