کشف نشانه‌های احتمالی حیات فرازمینی در اتمسفر سیاره «K2-18 b»
به گزارش «نبض فناوری»، گروهی از اخترشناسان به سرپرستی «نیکو مادهوسودان» از دانشگاه کمبریج در مطالعه‌ای که روز گذشته (۱۷ آوریل ۲۰۲۵) در نشریه «Astrophysical Journal Letters» منتشر شد، گزارش دادند که مشاهدات جدید تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) شواهد تازه‌ای از وجود مولکول‌های دی‌متیل سولفید (DMS) و دی‌متیل دی‌سولفید (DMDS) در اتمسفر سیاره K2-18 b ارائه کرده است.
این سیاره که در فاصله حدود ۱۲۴ سال نوری از زمین قرار دارد، سالهاست که به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردش مورد توجه دانشمندان قرار دارد و از این رو بررسی آن در دستور کار جیمز وب هم قرار گرفته و با توجه به نتایج به دست آمده، احتمالا بررسی بیشتر آن در دستور کار دانشمندان قرار خواهد گرفت.
«کی ۲ – ۱۸ بی» در دسته سیارات زیرنپتونی قرار دارد و به‌عنوان یک سیاره «هیسیئن» (Hycean) شناخته می‌شود. سیارات هیسیئن، دنیا‌هایی فرضی با اقیانوس‌های گسترده در سطح و اتمسفر غنی از هیدروژن هستند که می‌توانند شرایط مناسبی برای حیات فراهم کنند. (اصطلاح "هیسیئن" از ترکیب «Hydrogen» (هیدروژن) و «Ocean» (اقیانوس) ساخته شده و به سیاراتی اشاره داره که اقیانوس‌های گسترده و اتمسفر غنی از هیدروژن دارند.)
مشاهدات پیشین این سیاره با استفاده از طیف‌نگاری عبوری در محدوده نزدیک به مادون قرمز، وجود متان (CH۴) و دی‌اکسید کربن (CO۲) را در اتمسفر آن تأیید کرده بود که با پیش‌بینی‌های شرایط هیسیئن همخوانی دارد. این مشاهدات همچنین نشانه‌های اولیه‌ای از DMS را هرچند با اهمیت آماری پایین نشان داده بود.
اکنون، داده‌های جدید به‌دست‌آمده از ابزار MIRI LRS تلسکوپ جیمز وب در محدوده مادون قرمز میانی (۶ تا ۱۲ میکرومتر) ویژگی‌های متمایزی را در طیف اتمسفر K۲-۱۸ b آشکار کرده است. این طیف با یک مدل بدون ویژگی در سطح اطمینان ۳.۴ سیگما ناسازگار است.
تحلیل‌ها نشان می‌دهد که اکثر مولکول‌های پیش‌بینی‌شده برای اتمسفر این سیاره نمی‌توانند این ویژگی‌های طیفی را توضیح دهند، به‌جز دی‌متیل‌سولفید (DMS) و دی‌متیل‌دی‌سولفید (DMDS) که هر دو به‌عنوان نشانگر‌های زیستی احتمالی شناخته می‌شوند. محققان شواهد مستقلی از حضور DMS و یا DMDS با اهمیت آماری ۳ سیگما با فراوانی بالای حداقل یکی از این دو مولکول (بیش از ۱۰ جزء در میلیون) گزارش کرده‌اند.
مادهوسودان و همکارانش تأکید دارند که برای تأیید این یافته‌ها و رفع ابهام بین DMS و DMDS و همچنین رد احتمال تولید این مولکول‌ها از منابع غیرزیستی، به مشاهدات بیشتری نیاز است. آن‌ها همچنین خاطرنشان کردند که فقدان داده‌های دقیق درباره مقاطع عرضی این مولکول‌های زیستی نیازمند تحقیقات نظری و آزمایشگاهی بیشتری است.
این کشف، پرسش‌های جدیدی درباره احتمال وجود فعالیت زیستی در K۲-۱۸ b مطرح می‌کند و بر اهمیت ادامه کاوش‌های فضایی برای درک تنوع محیط‌های سیاره‌ای فراتر از منظومه شمسی تأکید دارد.
علت نامگذاری K2-18 b چیست؟
نام K2-18 b از سیستم نامگذاری سیارات فراخورشیدی ناشی می‌شود که توسط تلسکوپ فضایی کپلر استفاده شده است:
K2: اشاره به ماموریت دوم تلسکوپ کپلر (Kepler Second Light) دارد. پس از خرابی دو چرخ واکنشی تلسکوپ کپلر، ناسا ماموریتی جدید به نام K۲ را طراحی کرد که در آن تلسکوپ به رصد ستارگان در مناطق مختلف آسمان ادامه داد. K۲-۱۸ به معنای هجدهمین سیستم ستاره‌ای کشف‌شده در این ماموریت است.
18: نشان‌دهنده ترتیب کشف این سیستم ستاره‌ای در میان ستارگان شناسایی‌شده توسط ماموریت K۲ است.
b: نشان‌دهنده اولین سیاره کشف‌شده در سیستم ستاره‌ای K۲-۱۸ است. در نامگذاری سیارات فراخورشیدی، حرف کوچک (b، c، d و غیره) به ترتیب کشف سیارات در یک سیستم اختصاص می‌یابد، به‌طوری‌که ستاره خود به‌طور پیش‌فرض "a" محسوب می‌شود.
بنابراین، K2-18 b به معنای اولین سیاره کشف‌شده در هجدهمین سیستم ستاره‌ای ماموریت K۲ است که در سال ۲۰۱۵ توسط تلسکوپ کپلر شناسایی شد.
