مشاهده خودکشی یک سیاره بر اثر برخورد با ستاره‌اش
به گزارش «نبض فناوری»، دانشمندان با کمک داده‌های تازه از تلسکوپ فضایی جیمز وب، مدعی شده‌اند که شاهد یک رویداد منحصر‌به‌فرد در کیهان بوده‌اند، یک سیاره به اندازه مشتری (ژوپیتر) به صورت خودجوش وارد ستاره مادر خود شده و نفس خود را از دست داده است. این اتفاق، که پیش از این تنها در حد داستان‌های علمی-تخیلی قابل تصور بود، اکنون با شواهد تجربی مطرح شده است.
به گزارش مجله Wired، دانشمندان معتقدند که آنچه قبلا به عنوان یک «نواختر» دوردست ثبت شده بود، در واقع عامل یک سیاره خودکش است که با حرکت مستقیم به سمت ستاره خود، تمام وجودش را در آن فروخت.
چگونه یک سیاره می‌تواند خودکشی کند؟
در سال ۲۰۲۳، رصدخانه جنوبی جمینای یک روشنایی کوتاه‌مدت غیرمعمول را در فاصله ۱۲ هزار سال نوری از زمین مشاهده کرد. این پدیده که در علم نجوم به آن «نواختر» گفته می‌شود، معمولا زمانی رخ می‌دهد که یک ستاره سیاره‌ای را بلعد. اما چیزی که این مورد را خاص کرد این بود که ستاره در حال بلعیدن سیاره هنوز در مرحله «سری اصلی» زندگی خود بود؛ یعنی هنوز همجوشی هیدروژن در هسته‌اش در جریان بود و هنوز به مرحله غول سرخ نرسیده بود.
این یافته، فرضیه‌های قبلی را زیر سوال می‌برد، زیرا عموما فکر می‌کردیم تنها ستاره‌های غول‌آسا قادر به بلعیدن سیارات هستند. اما حالا دانشمندان معتقدند یک سیاره بزرگ مانند مشتری، که در مداری نزدیک به ستاره قرار داشته، ممکن است به دلیل نیرو‌های گرانشی داخلی سامانه خود (مانند جذر و مد)، تدریجا مدار خود را از دست داده و سرانجام به سوی مرگ خودبه‌خودی سرازیر شده باشد.
مشاهده‌ای تاریخی با تلسکوپ جیمز وب
داده‌های دقیق‌تر حاصل از تلسکوپ جیمز وب این سناریو را تقویت کرده‌اند. بررسی‌های طیف‌سنجی نوری و مادون قرمز ستاره، تقریباً ۸۲۰ روز پس از اوج درخشندگی آن، نشانه‌هایی از وجود موادی را نشان داد که احتمالاً از تخریب یک سیاره منشا گرفته بودند.
این یافته در مجله «The Astrophysical Journal» منتشر شده و به عنوان قوی‌ترین شواهد تاکنون از بلعیده‌شدن یک سیاره توسط ستاره توصیف شده است.
همراه با اختلاف نظرات علمی
با این حال، تمام دانشمندان با این تفسیر موافق نیستند. برخی معتقدند این ستاره لزوماً جوان نیست و ممکن است فقط توسط ابری از گردوغبار فراموش شده باشد. بنابراین، نواختر مشاهده‌شده ممکن است ناشی از عوامل دیگری باشد.
اما حتی اگر این پدیده تأیید نشود، باز هم موضوع «بلعیده شدن سیارات» یکی از مهم‌ترین مباحث در فیزیک سیاره‌ای است — چرا که منظومه شمسی ما نیز در آینده‌ای دور (حدود ۵ میلیارد سال دیگر) با همین سرنوشت مواجه خواهد شد.
اولین مورد شناسایی شده از «خودکشی سیاره‌ای»
این رویداد اگر به‌طور رسمی تایید شود، نخستین مورد شناخته‌شده از آنچه دانشمندان «خودکشی سیاره‌ای» می‌نامند، خواهد بود. یعنی سیاره‌ای که بدون دخالت یک ستاره فرامایه، خود به خود وارد ستاره میزبانش شده و نابود شده است.
این پدیده نه تنها نگاهی جدید به تحولات سامانه‌های ستاره‌ای فراهم می‌کند، بلکه ممکن است درک ما از نحوه تشکیل، بقایا و نابودی سیارات را دگرگون کند.
