تصویب طرح ملی هوش مصنوعی؛ ایران در مسیر آینده

به گزارش «نبض فناوری»، مجلس شورای اسلامی هفته گذشته و با اکثریت آرا، کلیات طرح « هوش مصنوعی» را به تصویب رساند؛ طرحی راهبردی که می‌تواند فصل تازه‌ای از توسعه فناورانه و سیاست‌گذاری متمرکز را در کشور رقم بزند.

نخستین سند بالادستی برای هوش مصنوعی ایران

طرح ملی هوش مصنوعی، نخستین اقدام رسمی و یکپارچه در سطح حاکمیت برای ساماندهی به سیاست‌های داده‌محور و هوش مصنوعی در ایران است؛ این طرح با هدف ایجاد نهاد متولی، تأمین مالی هدفمند، تدوین قوانین حمایتی و تربیت نیروی انسانی متخصص طراحی شده و اکنون وارد فاز بررسی جزئیات شده است.

تشکیل سازمان ملی هوش مصنوعی؛ قلب راهبری فناوری در کشور

در متن این طرح، تأسیس «سازمان ملی هوش مصنوعی» به‌عنوان نهاد مرکزی حکمرانی این فناوری پیش‌بینی شده است؛ این سازمان قرار است دبیرخانه شورای راهبری هوش مصنوعی کشور را تشکیل داده و اجرای برنامه‌های ملی در این حوزه را با هماهنگی قوا، نهادهای اجرایی و مراکز علمی پیگیری کند.

صندوق توسعه هوش مصنوعی؛ پشتوانه مالی برای نوآوری

یکی از بندهای کلیدی طرح، ایجاد صندوق ملی توسعه هوش مصنوعی با سرمایه اولیه ۱۰ هزار میلیارد تومان است. این صندوق مأموریت دارد از پروژه‌های فناورانه، شرکت‌های دانش‌بنیان، و تیم‌های پژوهشی فعال در حوزه‌های هوش مصنوعی، داده‌های کلان و الگوریتم‌های یادگیری ماشین حمایت مالی کند.

حمایت از استارتاپ‌ها، تحول در دانشگاه‌ها

در بخش دیگری از طرح، به ضرورت اصلاح محتوای آموزشی در دانشگاه‌ها و تربیت متخصصان AI اشاره شده است. توسعه رشته‌های میان‌رشته‌ای، ایجاد گرایش‌های جدید و حمایت از پایان‌نامه‌های کاربردی از جمله رویکردهای در نظر گرفته‌شده است. همچنین، فراهم‌کردن زیست‌بوم مساعد برای رشد استارتاپ‌های مبتنی بر هوش مصنوعی و داده‌کاوی از اولویت‌های راهبردی طرح اعلام شده است.

چشم‌اندازی ملی برای مواجهه با موج آینده

به گفته تدوین کنندگان این طرح، هدف اصلی آن، آمادگی ساختار حاکمیت برای مواجهه با موج جهانی هوش مصنوعی و جلوگیری از واپاشی نظام‌های سنتی در مواجهه با تحول دیجیتال است. این طرح همچنین بر تدوین چارچوب‌های اخلاقی، مقابله با سوءاستفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی، و تقویت امنیت سایبری در زیرساخت‌های حیاتی تأکید دارد.

بسیاری از کارشناسان فناوری اطلاعات، تصویب طرح ملی هوش مصنوعی را گامی مثبت و ضروری ارزیابی کرده‌اند

یک گام به جلو، اما مشروط به اجرا

بسیاری از کارشناسان فناوری اطلاعات، تصویب این طرح را گامی مثبت و ضروری ارزیابی کرده‌اند اما تحقق اهداف آن را منوط به رفع موازی‌کاری‌های نهادی، شفافیت در تخصیص منابع، و مشارکت فعال نخبگان می‌دانند. برخی نیز هشدار داده‌اند که بدون ضمانت اجرایی و مدل‌های مشخص عملیاتی، این طرح ممکن است به سرنوشت سایر اسناد کلان گرفتار شود.

فرصت طلایی برای حکمرانی فناورانه

تصویب کلیات طرح ملی هوش مصنوعی را می‌توان یکی از مهم‌ترین تصمیم‌های فناورانه مجلس در دهه اخیر دانست. در شرایطی که کشورهای پیشرفته با سرعت به سمت بهره‌برداری استراتژیک از هوش مصنوعی حرکت می‌کنند، ایران نیز با این طرح، می‌تواند سهمی فعال و مستقل در معماری آینده دیجیتال داشته باشد به شرط آن‌که اراده لازم برای اجرا نیز فراهم باشد./ سیتنا