اقتصاد پنهان فیلترشکن‌ها در ایران/ گردش مالی تا ۶۰ هزار میلیارد تومان!
به گزارش «نبض فناوری»، بازار خرید و فروش فیلترشکن و سرویس‌های وی‌پی‌ان در ایران، به یکی از بزرگ‌ترین بازارهای غیررسمی دیجیتال تبدیل شده است. این بازار، که به‌نوعی نتیجه مستقیم سیاست‌های فیلترینگ گسترده در کشور محسوب می‌شود، اکنون به گردش مالی سالانه‌ای بین ۳۰ تا ۶۰ هزار میلیارد تومان رسیده است؛ رقمی که حتی از برخی صنایع رسمی کشور نیز فراتر می‌رود.
بازاری در سایه، اما پررونق
این بازار عمدتاً توسط فروشندگان غیررسمی و با استفاده از بسترهایی چون مارکت‌های ایرانی، کانال‌های تلگرامی با صدها هزار دنبال‌کننده، و حتی سایت‌هایی با دامنه رسمی «.ir» هدایت می‌شود. بسیاری از این فروشندگان، با نام‌هایی فریبنده و ظاهرهایی قانونی، کاربران را جذب کرده و بدون هیچ نظارت خاصی، سرویس‌های عبور از فیلترینگ را به فروش می‌رسانند.
چه کسی سود می‌برد؟
نبود قانون‌گذاری شفاف و فقدان نظارت نهادهای مسئول باعث شده تا گروه‌های ناشناس و بعضاً مرتبط با نهادهای خاص، سهم قابل‌توجهی از این بازار را در اختیار بگیرند. در حالی که عموم مردم برای دسترسی آزاد به اطلاعات مجبور به پرداخت هزینه‌های ماهانه برای خرید VPN هستند، سود سرشاری نصیب فروشندگان این سرویس‌ها می‌شود؛ فروشندگانی که مالیاتی نمی‌پردازند و پاسخ‌گو هم نیستند.
از «محدودسازی» تا «پول‌سازی»
کارشناسان معتقدند که سیاست‌های فیلترینگ در عمل به یک صنعت پول‌ساز برای برخی افراد و گروه‌ها تبدیل شده است. از آن‌جا که بسیاری از خدمات پرکاربرد جهانی مانند واتس‌اپ، اینستاگرام، تلگرام، یوتیوب و ده‌ها وب‌سایت خبری و خدماتی در ایران فیلتر هستند، تقاضا برای ابزارهای عبور از فیلتر همواره بالا بوده و همین مسئله بازار را داغ نگه داشته است.
خطر امنیتی برای کاربران
در کنار مسائل اقتصادی، خطرات امنیتی نیز به‌شدت کاربران ایرانی را تهدید می‌کند. بسیاری از این VPNها و فیلترشکن‌ها دارای سرورهای ناشناس و مالکیت‌های مشکوک هستند. اطلاعات شخصی کاربران، داده‌های مالی، و حتی مکالمات آن‌ها ممکن است توسط این سرویس‌ها رهگیری و ذخیره شود؛ اما به دلیل نبود شفافیت و آموزش کافی، کاربران چاره‌ای جز استفاده از همین ابزارهای مشکوک ندارند.
بازار فیلترشکن‌ها در ایران نه تنها به پدیده‌ای اقتصادی تبدیل شده، بلکه زنگ خطری برای حاکمیت فضای دیجیتال در کشور است. تا زمانی که فیلترینگ گسترده ادامه داشته باشد، این اقتصاد پنهان همچنان رشد خواهد کرد و پیامدهای امنیتی، اجتماعی و اقتصادی آن نیز عمیق‌تر خواهد شد.
