پاسخ دانش بنیان‌های نفتی به وزارت نفت
شرکت‌های دانش بنیان نفتی خطاب به وزارت نفت: بیایید در عمل از شرکت‌های دانش بنیان و جوانان نخبه حمایت کنیم.
به گزارش «نبض‌فناوری»؛ در تاریخ سوم آبان ماه، گزارشی با عنوان " اخذ رتبه مشاوره، نسخه جدید وزارت نفت برای دانش بنیانی ها! / بخشنامه‌ای که فسادزاست " در باشگاه خبرنگاران جوان منتشر شد که با پاسخ وزارت نفت همراه بود؛ در همین راستا شرکت‌های دانش بنیان نفتی نیز به جوابیه وزارت نفت که در تاریخ ۲۵ آبان ماه با عنوان " جوابیه وزارت نفت به شکایت دانش بنیانی‌ها از وزارت خانه " در خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان منتشر شد، واکنش نشان دادند.
وزارت نفت در جوابیه خود ضمن اشاره به کذب بودن گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، طی دو بند به ادعا‌های مطرح شده توسط مدیر فنی یکی از شرکت‌های دانش بنیان نفتی این طور پاسخ داده است: در بند یکم بیان شده که بخشنامه مورد بحث صرفاً تأکید بر رعایت مفاد آیین نامه‌ها و مقررات لازم الاجرا در واگذاری قرارداد‌ها و از آن جمله آیین نامه خرید خدمات مشاوره (مصوبه شماره ک ۴۲۹۸۶ ث/۱۹۳۵۴۲ مورخ ۰۱/۱۰/۸۸ هیأت محترم وزیران و اصلاحات بعدی آن)، بوده و در صورت تعریف پروژه‌های پژوهشی در حوزه اکتشاف و استخراج به عنوان نوعی از خدمات مشاوره توسط کارفرمایان ذی ربط، مانعی برای فعالیت شرکت‌های دانش بنیان که صلاحیت خود را از معاونت علمی، فناوری ریاست جمهوری اخذ نموده اند، در این پروژه‌ها وجود نخواهد داشت.
این وزارتخانه همچنین در بند دوم ضمن این که شرکت‌های دانش بنیان را موظف به رعایت قانون برگزاری مناقصات که در سال ۸۳ ابلاغ شده بود دانسته، سازمان برنامه و بودجه را هم به عنوان مقصر نپذیرفتن گواهینامه‌های دانش بنیان صادره توسط معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری به عنوان جایگزین گواهینامه‌های صلاحیت مشاوره صادره توسط سازمان برنامه و بودجه کشور در واگذاری قرارداد‌های سایر حوزه‌های مشاوره (علاوه بر طرح‌های پژوهشی) و نیز منتشر نشدن فهرست بلند شرکت‌های ذی صلاح برای همکاری با شرکت‌های تابعه وزارت نفت معرفی کرده است.
در پاسخ به بند‌های این جوابیه، شرکت‌های دانش بنیان نیز اینطور واکنش نشان دادند: پیرو جوابیه وزارت نفت به گزارش منتشر شده از سوی باشگاه خبرنگاران جوان درباره بخشنامه ۳۰۰۸۱۳/۹۸ مورخ ۰۷/۰۷/۹۸ و نبود فهرست بلند (AVL) موارد زیر لازم به توجه است:
پاسخ بند یکم: تا پیش از صدور بخشنامه مذکور (۳۰۰۸۱۳/۹۸ مورخ ۰۷/۰۷/۹۸) هیچ منعی بابت واگذاری کار به شرکت‌های دانش بنیان در زمینه انجام خدمات آزمایشگاهی بالادستی نفت و گاز وجود نداشت.
شاهد این موضوع اینکه پنج شرکت دانش بنیان فعال در این زمینه در فاصله سالیان ۹۴ تا ۹۸، همگی با شرکت‌های تابعه وزارت نفت عقد قرارداد داشته اند، اما متاسفانه به یکباره و پس از صدور بخشنامه مذکور که بدون اطلاع قبلی پیمانکاران و کارفرمایان بوده است، مشکلات عدیده‌ای ایجاد شد؛ سوال اینجاست که چرا یکباره و پس از ۱۰ سال آن هم بدون اطلاع قبلی به کارفرما و پیمانکار این شرط که بر اساس مصوبه سال ۸۸ هیئت وزیران بوده اجرایی شد؟
از طرفی بعد از صدور این بخشنامه تنها یک شرکت از ۵ شرکت دانش بنیان فعال در این زمینه می‌توانست ادامه فعالیت دهد و از طرف دیگر شرکت‌های زیر مجموعه وزارت نفت دچار مشکل کمبود پیمانکار واجد صلاحیت جدید شدند.
با توجه به اینکه کسب رتبه مشاوره روندی زمانبر است و شاید نزدیک به دو سال به طول بیانجامد، اجبار این شرط (اخذ رتبه مشاوره) عملاً به معنای حذف ۴ شرکت دانش بنیان فعال در این زمینه و بیکار شدن ده‌ها جوان نخبه تحصیل کرده در مقاطع تحصیلات تکمیلی شاغل در این شرکت‌ها می‌شود.
راهکار پیشنهادی ۴ شرکت دانش بنیان فعال در این زمینه این بود که مدت ۲ سال به این شرکت‌ها فرصت داده شود تا بتوانند رتبه مشاوره را کسب کنند و با توجه به اینکه این ۴ شرکت حسن انجام کار دارند، فعلا به فعالیت خود ادامه دهند و مبنای کار هم مجوز دانش بنیانی آن‌ها باشد تا زمانی که رتبه مشاوره را اخذ کنند. انتظار می‌رود که وزارت نفت در راستای عملیاتی نمودن حمایت واقعی از شرکت‌های دانش بنیان، این فرصت را در اختیار این شرکت‌ها قرار دهد.
پاسخ بند دوم: اینکه وزارت نفت انتظار دارد که شرکت‌های جوانِ دانش بنیان از تمامی مصوبات هیئت وزیران و یا بخشنامه‌های ابلاغی دولت آن هم بعد از گذشت ۱۰ سال از اجرایی نشدنشان مطلع باشند، انتظار درستی نیست؛ این شرکت‌ها برای شرکت در مناقصات، به وزارت نفت و شرکت‌های تابعه مراجعه و تمامی شرایط لازمی که به آن‌ها گفته می‌شود را مهیا می‌کنند، اما تا نیمه سال ۹۸، صحبتی از اجباری بودن اخذ رتبه مشاوره نبوده است و همانطور که گفته شد بدون اطلاع قبلی کارفرما و پیمانکار به یکباره این شرط ابلاغ گردید.
در واقع این انتظار از وزارت نفت و شرکت‌های تابعه می‌رفت که از ابتدا این شرایط را به اطلاع شرکت‌های دانش بنیان برسانند نه اینکه در بحبوحه فعالیت و کسب تجربه، به آن‌ها گفته شود باید رتبه‌ای را اخذ کنند که دو سال زمان برای اخذ آن نیاز است.
در نهایت اینکه اگر از ابتدا وزارت نفت و شرکت‌های تابعه به درستی و به طور کامل، شرایط لازم برای عقد قراداد و گرفتن پروژه را در اطلاعیه‌ها و مناقصات خود اعلام و تبیین کنند، شاید این چنین مشکلاتی برای پیمانکاران، شرکت‌ها و به خصوص شرکت‌های دانش بنیان ایجاد نگردد؛ حال که به یکباره این اتفاق افتاده، انتظار این است که ۲ سال به این شرکت‌ها فرصت داده شود؛ البته راهکار وزارت نفت برای ارزیابی تخصصی این شرکت‌ها و صدور مجوز خاص و فهرست خاص نیز قابل تأمل و در صورتی که به درستی اجرا شود پسندیده است.
در حال حاضر برای پیمانکاران ارائه کننده خدمت در صنعت بالادستی نفت لیست واحدی وجود ندارد که این موجب برخورد سلیقه‌ای و گا‌ها فساد آمیز شرکت‌های تابعه وزارت نفت می‌شود؛ جهت جلوگیری از هر گونه برخورد سلیقه‌ای و عدم ایجاد بستری برای رانت و فساد از یک سو و با عنایت به تجربه موفق و کارآمد تهیه لیست سازندگان و تامین کنندگان کالا از سوی دیگر، پیشنهاد می‌گردد لیست پیمانکاران واجد صلاحیت تشکیل و به شرکت‌های زیر مجموعه شرکت ملی نفت ایران جهت رفع نیاز‌های خود ابلاغ گردد.
بدیهی است ایجاد این لیست باعث ایجاد فضای رقابتی سالم میان پیمانکاران شده و از لحاظ مالی و کیفی منافع کارفرما را تامین خواهد نمود. همچنین پیشنهاد می‌گردد جهت تهیه اولین نسخه لیست مذکور تمامی شرکت‌های زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران، اسامی پیمانکاران مورد تایید خود را در هر یک از خدمات مورد نیاز به این امور، معرفی نمایند و لیست اولیه از تجمیع این پیمانکاران تشکیل گردد.
قابل ذکر است که شرکت‌های دانش بنیان در اسفند ماه سال ۹۸ از صدور بخشنامه مذکور (۳۰۰۸۱۳/۹۸ مورخ ۰۷/۰۷/۹۸) مطلع شدند، چرا که در اولین مناقصه پس از این بخشنامه شرط اخذ رتبه به شرایط لازم برای فعالیت در زمینه آزمایشات بالادستی اضافه گردید؛ بیایید در عمل از شرکت‌های دانش بنیان و جوانان نخبه حمایت کنیم.
گردهمایی شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌های صنعت نفت، در تاریخ‌های ۲۷ تا ۲۹ بهمن ماه سال گذشته برگزار شد و ۱۰۲ شرکت دانش بنیان نفتی حائز رتبه‌های طلایی، نقره‌ای و برنز شدند؛ این شرکت‌ها از آن زمان تاکنون در انتظار تحقق وعده‌های وزارت نفت هستند.
