مبانی حقوقی صدور لیست هشدار منتشر شد
به گزارش «نبض فناوری» درخصوص اقدام انجمن فناوران زنجیره بلوک مبنی بر صدور لیست هشدار نسبت به پروژه‌هایی که در حوزه تخصصی فناوری بلاکچین بوده و برای مخاطبات و کاربران آنها، اعم از اعضای انجمن و شهروندان عادی کشور، احتمال بالای از دست دادن سرمایه و ریسک جدی وجود داشته است، نکات ذیل باید مد نظر باشد:
۱- مبنای فعالیت انجمن اساسنامه مصوب آن نزد مراجع ذیصلاح قانونی است. انجمن به تصریح مواد دو و سه اساسنامه در سطح ملی و با رعایت قوانین و مقررات کشور و مفاد اساسنامه‌ی خود، فعالیت غیرسیاسی و غیرانتفاعی دارد. از جمله اهداف انجمن به تصریح ماده نه اساسنامه "آشناسازی هرچه بیشتر اقشار جامعه با کارایی و فرصت‌های علمی، اقتصادی و حقوقی نهفته در فناوری بلاکچین" و تلاش برای "جلوگیری از مشکلات احتمالی" است.
۲- سابقه طرح موضوع "لیست هشدار" در انجمن به درخواست‌هایی برمی‌گردد که از سوی اعضای انجمن و سایر کاربران پروژه‌های بلاکچین از شهروندان کشور در قالب سوال یا اظهار نگرانی یا تقاضای بررسی علمی به انجمن رسیده است. انجمن به فراخور قلمروی فعالیت خود در سطح ملی و با رویکرد تخصصی و علمی و غیرانتفاعی باید این مسائل را که تماما مرتبط با پروژه‌های مرتبط با حوزه فعالیت انجمن، یعنی پروژه‌های بلاکچین، بوده است، بررسی و اظهارنظر کارشناسی می-نمود تا از این مجرا امکان آشناسازی اشخاص با ابعاد مختلف پروژه‌های بلاکچینی فراهم شده و ریسک‌ها و فرصت‌ها در ابعاد گوناگون حقوقی و اقتصادی و علمی بررسی و ارزیابی گردد. پس از وصول چنین درخواست‌هایی از سوی کاربران، انجمن موظف بوده به کاربران و اعضای خود ارائه خدمات کند. البته به لحاظ طی تشریفات قانونی، باتوجه به اینکه هرگونه اقدام انجمن باید درچارچوب اساسنامه مصوب باشد، ابتدا به الزامات و ظرفیت‌های شکلی و ماهوی اساسنامه و مقررات مربوطه مراجعه شد تا کار به صورت قانونی انجام شود.
الف- به لحاظ شکلی، درخواست‌ها و سوالات ارسالی از سوی اعضا و کاربران ثبت شده و در ردیف بررسی هیات مدیره قرار گرفت. یادآوری می‌شود اختیار اداره انجمن جز در مواردی که در صلاحیت مجمع عمومی بوده به تصریح ماده ۲۴ اساسنامه با هیات مدیره است. به تصریح ذیل ماده فوق‌الذکر "هیات مدیره کلیه اختیارات لازم برای امور مشروط به رعایت حدود اهداف و اساسنامه را دارا می‌باشد"؛ لذا ابتدا هیات مدیره بررسی نمود که آیا این موضوعات سوال شده در حیطه اساسنامه و موضوع فعالیت می‌باشد یا خیر.
ب- هیات مدیره مد نظر قرار داد که اهداف انجمن در ماده نه اساسنامه مصوب شده است. حسب این ماده هدف انجمن از جمله شامل موارد ذیل شده که لزوم پاسخگویی به سوالات را ضروری می‌ساخت:
- انجمن تکلیف "آشناسازی هرچه بیشتر کلیه اقشار جامعه با کارآیی و فرصت‌های علمی، اقتصادی و حقوقی نهفته در این فناوری" را به تصریح صدر بند الف ماده نه اساسنامه دارد. بدیهی است که فرصت‌ها باید به طور سلبی و ایجابی توضیح داده شود یعنی موقعیت‌های فاقد ریسک و موقعیت‌های موجد ریسک. زیرا اساسا بدون مقایسه نمونه‌های گوناگون باهم و اعلام ریسک هریک از آنها امکان فراتر رفتن از کلیات و آشناکردن اقشار مختلف با مفاهیم تخصصی و جزئیات وجود ندارد.
- انجمن به تصریح همان بند، وظیفه شناسایی و تشویق و ترویج دانش و فناوری و نیز حمایت از بومی‌سازی صحیح آن را نیز داشته که این مهم بدون بررسی فنی و تفصیلی هریک از پروژه‌های بلاکچینی و اعلام نظر علمی و غیرانتفاعی درخصوص مبانی علمی هریک از پروژه‌های مطروحه در سطح داخلی و نیز شناسایی ریسک‌ها و فرصت‌های علمی و اقتصادی و حقوقی امکان پذیر نمی‌باشد.
- مهم‌تر از همه به تصریح ذیل بند الف ماده نه اساسنامه، انجمن درخصوص "جلوگیری از مشکلات احتمالی" در حوزه فناوری مرتبط با خود در قبال اعضاء و مخاطبان خود مسئولیت داشته که انجام این مسئولیت بدون پاسخ دادن به سوالات موردی درخصوص پروژه‌ها ممکن نبوده است.
ج- هیات مدیره پس از اطمینان از اینکه طبق اساسنامه صلاحیت کافی برای طرح و بررسی موضوع را دارد، از مشاوران حقوقی خود سوال نمود که آیا به لحاظ قانونی محدودیت یا ممنوعیتی برای بررسی این موضوع دارد یا خیر و فراتر از آن آیا طبق قوانین و مقررات خاص تشکل‌های مردم‌نهاد صلاحیت و اختیاری برای شروع این بررسی‌ها و اعلام نتایج آن دارد یا خیر که موارد ذیل مشخص شد:
- قلمرو فعالیت هر انجمن، اساسنامه مصوب آن نزد مراجع ذیصلاح است و در حدود ماده نه اساسنامه و منوط به طی تشریفات ماده بیست و چهار اساسنامه محدودیتی وجود ندارد.
- پس از ثبت تشکل، حقوق انجمن طبق ماده ۲۹ آئین نامه تشکل‌های مردم‌نهاد مصوب هیات محترم وزیران قابل شناسایی است که حسب آن؛ اولا انجمن به تصریح بند الف ماده فوق، همیشه صلاحیت "مشاوره و اظهارنظر" را دارد پس بررسی علمی و اظهارنظر بی‌طرفانه در خصوص پروژه‌های بلاکچینی مرتبط با موضوع فعالیت انجمن بلامانع است.
-ثانیا انجمن مانند هر تشکل دیگری به تصریح بند ب ماده فوق‌الذکر، حق "دیده‌بانی و نظارت بر عملکرد سایر بخش‌های جامعه در زمینه فعالیت تخصصی خود" را دارد که رصد پروژه‌های بلاکچینی و اعلام نظر درخصوص آنها حداقل صلاحیتی است که از این بند مستفاد است.
-ثالثا انجمن به تصریح بند پ همان ماده موظف به "ارائه خدمات اجتماعی حسب تخصص و حوزه فعالیت خود" بوده که ارائه پاسخ به سوالات اعضاء و کاربران حداقل خدماتی است که اعضا و مخاطبان از انجمن انتظار دارند.
-رابعا اینکه طبق بند چ همان ماده انجمن اختیار داشته که نتیجه تحقیقات خود را در پایگاه اطلاع رسانی خود و نیز با استفاده از سایر ابزار‌های اطلاع‌رسانی به اطلاع اعضاء و مخاطبان خود برساند.
-انجمن به تصریح بند ح همان ماده حتی حق دادخواهی نزد مراجع قضائی درخصوص پروژه‌هایی که احتمالا مشکلاتی به بار خواهند آورد را دارا است.
د- هیات مدیره نهایتا بر اساس موضوعات فوق حسب تصمیم گرفت به بررسی پروژه‌ها به صورت علمی و غیرانتفاعی و در راستای مسئولیت اجتماعی خود به شرح مبانی فوق‌الذکر و بر اساس درخواست‌های وصول‌شده بپردازد. مستندات تصمیم صورتجلسه پیوست این لایحه می‌باشد. البته چارچوب این تصمیم برای رعایت جامعیت، بی‌طرفی و انصاف به شرح ذیل تعیین گردید:
- مقرر شد کمیته فناوری با حضور هفت نفر از اعضای مورد وثوق و دارای تخصص ایجاد گردد و مستندات فنی پروژه‌ها دقیقا بررسی و اظهار نظر گردد. (صورتجلسه هیات مدیره به پیوست است.)
- مقرر شد خروجی کارشناسی‌ها از طریق پایگاه اینترنتی انجمن تحت نظر هیات مدیره انتشار یابد. منتهی در پایگاه اطلاع‌رسانی به مخاطبان و اعضاء تذکر داده شود که ارائه این لیست نه به معنای اتهام کلاهبرداری بلکه صرفا به لحاظ اعلام ریسک بالا و خطر از دست دادن سرمایه است.
- مقرر شد در خصوص مواردی که حقیقتا ریسک کلاهبرداری یا وقوع سایر جرائم وجود دارد صرفا نسخه‌ای از بررسی‌ها به مرجع قضایی (دادستانی و ضابطان قضائی) یا مقامات ذیصلاح (معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه، معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد، معاونت محترم اقتصادی وزارت اطلاعات، دادستانی محترم کل کشور، پلیس فتا ناجا، معاونت محترم فضای مجازی دادستانی، دبیر محترم شورای عالی فضای مجازی، سازمان بازرسی کل کشور، مرکز مبارزه با جرائم سایبری گرداب) ارسال شود (تعدادی از نامه‌ها به قوه قضائیه و ضابطین و مقامات ذیصلاح به پیوست است.) تا مستقلا بررسی کرده و در صورت صلاحدید خود با رعایت موارد قانونی اقدام نمایند. به تعبیر دیگر انجمن تصمیم گرفت از حق دادخواهی خود به تصریح بند ح ماده ۲۹ آئین نامه فوق‌الذکر به طور مضیق و محدود استفاده نماید.
ه- در چارچوب مصوبه هیات مدیره و حسب تشکیل کارگروه فنی، بالغ بر صد و بیست پروژه در حوزه‌ی بلاکچین مورد ارزیابی قرار گرفت که سی و شش پروژه دارای ریسک بالا شناسایی شد. (صورتجلسه کمیته فنی به پیوست است.) تشکیل کارگروه طبق روش اجرائی مصوب بند ب ماده نه اساسنامه و در راستای اختیارات هیات مدیره برای ارائه خدمات اجتماعی طبق اساسنامه خود و آئین نامه مرجع بوده است. خروجی کارشناسی آن کارگروه نیز پس از اطمینان از تکمیل مستندات و صحت ارزیابی‌ها هم در پایگاه اینترنتی انجمن تدریجا منتشر شده و هم در راستای وظیفه انجمن جهت ارائه مشاوره به نهاد‌های عمومی، در اختیار مراجع مربوطه جهت اتخاذ تضمیم طبق صلاحیت خود قرار گرفته است. انجمن صرفا به طور محدود به اعضاء و مخاطبان خود اطلاع‌رسانی کرده و هشدار داده که مراقب سرمایه‌ی خود باشند و متوجه باشند که در پروژه‌های فوق‌الذکر ریسک از دست رفتن سرمایه بالاست منتهی انجمن در خصوص اینکه جرمی اتفاق افتاده یا خیر موضعی نگرفته و صرفا موضوع را به مرجع ذیصلاح جهت تصمیم‌گیری اعلام نموده و آماگی خود جهت همکاری را در چارچوب رسالت اجتماعی و غیرانتفاعی ابراز داشته است.
۳- یادآوری می‌شود حتی در صورتیکه اختلافی در تفسیر موارد فوق وجود داشته به نحوی که شایبه‌ی وقوع تخلف را نزد مراجع محترم ذیصلاح ایجاد نموده، طبق دستورالعمل اجرائی مرتبط با آئین‌نامه‌ی فوق‌الذکر مقتضی بوده که مراتب به انجمن اعلام شده و استماع دلایل صورت پذیرفته شده و قطعا انجمن با رویکرد تعاملی کلیه توصیه‌ها و ارشادات مراجع محترم ذیصلاح را پذیرفته و سرلوحه عمل قرار داده و در دستورالعمل فوق مراتب ارشاد از تذکر شفاهی تا تذکر کتبی و درج در پرونده قبل از صدور حکم توقف را در نظر گرفته است که در این پرونده طی طریق نشده است. بدیهی است که انجمن خود را کمافی-السابق متعهد به اجرای قوانین و مقررات و محدود و مقید به اساسنامه و تشریفات حقوقی می‌داند و امید است سوء تفاهمات فیمابین بر اساس این توضیحات و مدارک مثبته و با رویکرد سازنده-ی طرفین حل و فصل گردد.
۴- موکدا تاکید می‌شود انجمن آمادگی دارد کمال همکاری را با کلیه مراجع ذیصلاح قانونی مساعدت نماید که سوابق آن در موارد متعدد از جمله پروژه‌ی BRG وجود دارد و در این موارد صحت ارزیابی‌های کارشناسی انجمن نیز به اثبات رسیده است و انجمن جز در حدود رسالت اجتماعی خود و بر اساس حق اظهارنظر کارشناسی خود با رعایت جوانب احتیاط و بررسی‌های علمی کامل و جز در جهت ارائه خدمات به مخاطبان و اعضای خود و پاسخ به سوالات ایشان و انجام تکلیف مصرح قانونی در جهت تلاش برای"جلوگیری از مشکلات احتمالی" در حوزه‌ی تخصصی بلاکچین اقدامی ننموده است و براساس مبانی فوق‌الذکر تقاضای اعاده وضع به حال سابق و رفع ممنوعیت توقف فعالیت‌های خود را دارد. دست‌کم اینکه طبق مفاد مقررات فوق‌الذکر تشریفات درخصوص اعلام تخلف و تذکار و اعطای حق دفاع و استماع دلایل و رسیدگی منصفانه رعایت گردیده و قطعا انجمن متعهد به رعایت تذکارات و ارشادات مقامات محترم ذیصلاح و شفا‌سازی رویه‌هایی است که ممکن است شائبه-هایی درخصوص قانونی بودن آنها وجود داشته باشد.
