صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی باید جدی گرفته شود/ عزم ملی برای راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات در کشور نیست
حسین امامی مدرس دانشگاه، پژوهشگر و مشاور رسانه‌های اجتماعی، در گفتگو با خبرنگار «نبض فناوری» در رابطه با ساماندهی پیام‌رسان‌های داخلی اظهار کرد: مهمترین مساله در موفقیت طرح ساماندهی پیام رسان‌های داخلی، موضوع «پذیرش مخاطب» است. ساماندهی این موضوع بدین گونه در ایران بود که ابتدا با دستور قضایی با فیلترینگ پیام رسان خارجی مواجه شدیم. سپس طی دستوری از شورایعالی فضای مجازی پیام رسان‌های داخلی که وام‌های کلان بلاعوضی هم دریافت کرده بودند به دستگاه‌های دولتی و رسانه‌ها ابلاع شد که باید از این‌ها استفاده کنند تا مردم هم به اینجا کوچ کنند. یعنی اگر شما این فرایند را ببینید ملاحظه می‌کنید بدون در نظر گرفتن جایگاه مخاطب و اقناع آنان، تصمیماتی در حوزه کلان گرفته می‌شود.
وی تصریح کرد: مخاطب هم می‌بیند دولت که وام بلاعوض می‌دهد و از طرفی اصرار به استفاده مردم ایران از پیام رسان داخلی دارد، حتما در مقابل انتظاراتی هم از پیام رسان‌ها دارد که می‌تواند منجر به نقض حریم خصوصی افراد و امنیت افراد شود پس از همان ابتدا با یک موضوع پیام رسان داخلی با یک بی‌اعتمادی عمومی مواجه شد.
امامی ادامه داد: موضوع دیگر مربوط به مباحث فنی و هزینه‌های بالای سرور‌ها و نگهداری و به روزرسانی سامانه‌های مربوطه و مواردی از این قبیل بود که خود نشان داد هزینه کردن دولت، برگشتی نخواهد داشت؛ لذا با توجه به شرایط اقتصادی کشور و تنگنا در بودجه‌ها در اولویت کاری قرار نگرفت.
این پژوهشگر در خصوص صیانت از فضای مجازی، افزود: مهمترین مساله در موضوع فضای مجازی، باید صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی باشد. اینکه به بهانه صیانت از فضای مجازی، فیلترینگ صورت بگیرد، قیمت‌های اینترنت افزایش یابد و مواردی که حقوق کاربران در این میان از بین برود پذیرفتنی نیست. در خصوص محتوا‌ها در فضای مجازی هم همه مسئولند. از خانواده‌ها گرفته که باید نحوه نظارت بر دسترسی فرزاندان خود به این محتوا را نظارت و مدیریت کنند تا پلیس فتا و دستگاه‌های قانونی که حافظ امنیت و حریم خصوصی افراد باشند.
وی اضافه کرد: مردم هم در صیانت از فضای مجازی و جلوگیری از ترویج خبر‌های کذب و جعلی در این فضا و مقابله با آن‌ها و عدم اشتراک گذاری این محتوا‌ها مسئولیت دارند.
امامی در پاسخ به سوالی مبنی براینکه در حوزه تولید محتوا تا چه حدی موفق بودیم برای رسیدن به اهداف مورد نظر چه باید کرد؟ گفت: در سال‌های اخیر، تولید محتوا به مراتب اقناع کننده‌تر از سوی کاربران ایرانی چه در وب سایت‌ها و چه در رسانه‌های اجتماعی عرضه شده است و همگان به این موضوع واقف شده اند که تولید محتوا یک موضوع تخصصی و با اهمیت برای جذب مخاطب است.
امامی تأکید کرد: هدف اصلی در تولیدمحتوا هم اقناع مخاطبان و تاثیرگذاری بر افکار عمومی خواهد بود. اما نکته حایز اهمیتی که اخیرا در ایران در خصوص حوزه تولیدمحتوا دغدغه است، سند الزامات پیشگیری و مقابله با نشر اطلاعات، اخبار و محتوای خلاف واقع در فضای مجازی است که شورای عالی فضای مجازی آن را تصویب کرده است. هدف از تصویب این طرح مقابه با تولیدمحتوا‌هایی است که حاوی اخبار دروغ و یا نادرست و یا شایعه است که می‌تواند مخل امنیت عمومی جامعه باشد و آرامش اجتماعی را بهم بزند که البته این موضوع فقط خاص ایران نیست و در کشور‌های دیگر هم این موضوع وجود دارد.
وی در پاسخ به سوالی مبنی براینکه چرا در کشور هنوز شبکه ملی اطلاعات راه‌اندازی نشده است، اظهار کرد: شبکه ملی اطلاعات، زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور خواهد شد که قرار است خدماتی همچون دولت الکترونیک، تجارت الکترونیک، آموزش الکترونیک و سلامت الکترونیک بر روی این بستر ارایه شود. این بستر کمک می‌کند دسترسی به این سامانه‌ها با هزینه پهنای باند مصرف داخلی محسوب شود، ولی نگرانی‌هایی هم دارد که در صورت قطع اینترنت، دسترسی و ارتباط ایران با جهان هم قطع شود و صرفا این شبکه به صورت اینترانت ملی باشد. همچنین عزم ملی برای راه اندازی شبکه ملی اطلاعات در کشور وجود ندارد. مثلا در یک مورد منفعت مالی برخی سازمان‌ها و شرکت‌ها مطرح است. به عنوان مثال شرکت‌هایی هستند که سودشان از محل فروش پهنای باند است، چون با راه اندازی آن شبکه، هزینه استفاده از اینترنت باید به یک دوازدهم قیمت فعلی برای مردم کاهش یابد؛ بنابراین بیشتر می‌توان گفت منفعت مالی برخی شرکت‌ها و از طرفی نگرانی قطع شدن دسترسی ایران به اینترنت جهانی دلیل این تعلل است.
