افزایش بهره‌وری محصولات کشاورزی با استفاده از رصد تصاویر ماهوارهای/ باید استارتاپ‌ها را به حوزه فناوری پایش فضایی هدایت کرد
به گزارش خبرنگار «نبض فناوری» امروزه استفاده از فناوری نوین به ویژه ماهواره فراگیر شده به گونه‌ای که بهره‌مندی از این فناوری‌های بستری برای توسعه صنایع کشور در بخش‌های کلیدی است. در همین زمینه استفاده ازتکنیک‌های جدید در صنعت کشاورزی آثار چشمگیری در حفظ منابع طبیعی دارد. از جمله تکنیک‌هایی که می‌تواند در بخش کشاورزی بطور وسیع در همه مراحل کاشت، داشت و برداشت استفاده کرد. همچنین استفاده از تصاویر ماهوارهای و GIS می‌تواند نقش قابل توجهی در این حوزه داشته باشد.
سنجش از دور و یا سنجش از دور هوایی و ماهوارهای در کشاورزی دقیق امروزه یکی از تکنیک‌های موثر در کنترل گیاهان و افزایش عملکرد محصول است؛ بنابراین سنجش ماهوارهای از چند روش امکانپذیر است که سنجش از دور علم، هنر و فناوری اخذ اطلاعات قابل اعتماد درباره یک شئ، منطقه یا پدیده در سطح زمین بدون تماس مستقیم با شئ، منطقه یا پدیده مورد مطالعه از طریق پردازش و آنالیز داده‌های اخذ شده توسط یک سنجنده است. اخذ اطلاعات در سنجش از دور با ثبت، اندازه‌گیری وتفسیرانرژی امواج الکترومغناطیسی صورت می‌گیرد.
سنجش از دور زمینی مبتنی بر بکارگیری سنسور‌هایی است که در تماس بسیار نزدیک با سطح زمین هستند.
همچنین قبل از ظهور پهپادها، سنجش از دور هوایی با سنسور‌هایی شناخته می‌شد که در هواپیما‌ها نصب می‌شدند. اما در سال‌های اخیر، هواپیما‌های بدون سرنشین که به پهپاد و UAV معروف هستند، به ابزار جدید و متداول در سنجش از دور هوایی تبدیل شده است. پهپادها بطور معمول؛ کم هزینه و سبک وزن بوده و قابلیت پرواز در ارتفاع پایین و سرعت پایین را داشته و انعطاف پذیری بالای برای ماموریت‌های مختلف پروازی دارند.
سنجش از دور ماهوارهای متداول‌ترین ابزار برای تهیه نقشه‌های نوع محصولات کشاورزی، ارزیابی شرایط عمومی محصول، ارزیابی زمینه‌ای زراعی، پایش آفت‌های مزارع و مدیریت آب و خاک است. عمدتاٌ به دلیل محدودیت توان تفکیک مکانی، این سنجنده‌ها بیشتر برای کاربرد‌هایی درمناطق بزرگ (مقیاس منطق‌های و جهانی) مناسب هستند.
در همین راستا پژوهشگاه فضایی ایران برنامه‌هایی را برای پیشبرد این صنعت در بخش کشاورزی در اولویت کاری خود قرار داده است. تشخیص آفت زدگی محصولات کشاورزی، کنترل علف‌های هرز و همچنین تخمین تنش آبی را می‌توان با بررسی دقیق تصاویر ماهوارهای و هوایی و سنجش از دور محصولات بررسی کرد.
درحال حاضر بسیاری از کشور‌های اروپایی و امریکایی از تکنولوژی‌های فضاپایه در حوزه کشاورزی استفاده می‌کنند و در همین راستا استارت‌آپ‌های زیادی در سراسر قاره اروپا شکل‌گرفته اند که به کشاورزان ارائه خدمت و مشاوره می‌دهند.
در ایران اگرچه تاکنون به علت تکنولوژی بالا و خاص صنعت فضایی، کمتر کسی به فکر ایجاد استارت‌آپ می‌افتاد، اما درحال حاضر بیش از ۲ هزار استارتاپ در حوزه فناوری فضایی به ثبت رسیده‌اند و نزدیک به ۱۰ درصد آن‌ها نیز در حوزه سنجش از دور فعال هستند.
محمدرضا ایمانی کارشناس حوزه صنعت فضایی، در گفتگو با خبرنگار «نبض فناوری» گفت: یکی از کاربرد‌های مهم سنجش از راه دور، در حوزه کشاورزی و امنیت غذایی است. آنچه که موجب افزایش یا کاهش تولید یک محصول می‌شود به شرایط مواد مغذی موجود در خاک، میزان آب در دسترس، میزان نور دریافتی، دما، شرایط سلامت گیاه و شرایط محیطی بستگی دارد.
وی تصریح کرد: فناوری سنجش از دور ماهوارهای ابزاری جهت اخذ داده‌ها و پایش وضعیت عرصه‌های مختلف طبیعی و انسانی روی کره زمین است. در مورد عرصه‌های کشاورزی با استفاده از سنجش از دور، نوع کشت، میزان رطوبت موجود در خاک و گیاه، دمای هوا، میزان تبخیر و تعرق و بسیاری از پارامتر‌های محیطی مرتبط با وضعیت آب، خاک و گیاه که در رشد و تولید محصولات کشاورزی مؤثر است پایش می‌شود.
ایمانی ادامه داد: در حال حاضر پایش متمرکز و عملیاتی از سطح زیر کشت محصولات کشاورزی کشور با استفاده از فناوری سنجش از دور ماهوارهای وجود ندارد و عمده تلاش‌های صورت گرفته به صورت موردی و در قالب مطالعات پژوهشی یا مطالعات موردی است.
این کارشناس اظهار کرد: پیامد‌های ناشی از تغییر اقلیم در سال‌های اخیر، مشکلات بسیاری را برای بخش‌های مختلف کشور به همراه داشته است. افزایش وقوع بلایای طبیعی و ناملایمتی‌های جوی و اقلیمی همچون خشکسالی، سیل، طوفان، گرد و غبار، موج‌های گرمایی و ... از جمله این پیامد‌ها است که باید اثرات منفی این پدیده‌ها از طریق فناوری فضایی سنجش از دور شناسایی و مطالعه شده و راهکار‌های مقابله یا کاهش آن‌ها در برنامه‌های علمی و اجرایی کشور در نظر گرفته شود.
