آیا ماهواره‌های سنجشی توانایی پایش آلودگی هوا را دارند؟
به گزارش خبرنگار «نبض فناوری» یکی از مسائل و معضلات مهم در عصر پیشرفت و صنعت و فناوری، کیفیت بد هوا و افزایش آلاینده‌های زیست محیطی است. امروزه آلودگی هوا به صورت یکسان بر ساکنان کره زمین (چه در کشور‌های توسعه یافته و چه کشور‌های در حال توسعه) اثر گذاشته است. در همین راستا ماهواره‌ها و فناوری‌های فضایی به کمک شناسایی آلاینده‌های زیست محیطی وهوا آمده تا از این طریق به این حوزه کمک کند.
هادی موسوی کارشناس فناوری در گفتگو با خبرنگار «نبض فناوری» اظهار کرد: یکی از مهمترین دستاورد‌ها در حقیقت فعال شدن شرکت‌های دانش‌بنیان در این حوزه فناوری فضایی است و رویکردی که معاونت علمی و سازمان فضایی ایران در این حوزه اتخاذ کرد و عملا سازمان فضایی ایران توانست تا حدودی در نظام‌مند کردن و شناسایی این شرکت‌ها، بحث کسب و کار در حوزه فضایی را تحقق بخشد؛ اگرچه تاکنون به اتفاق عملی خاص یا اقتصادی مثبت برای شرکت‌ها منجر نشده است.
وی با بیان اینکه سازمان فضایی طی چند سال گذشته این موضوع را به تصویر کشیده و یک اداره کلی را با عنوان اداره کل کسب و کار‌های فضاپایی ایجاد کرده است، گفت: با انجام این مهم زمینه برای حضور گسترده شرکت‌های دانش بنیان برای ارائه خدمات در این زمینه فراهم شده است. به عنوان مثال بحث آلودگی هوا است که امروزه با استفاده از ماهواره و فناوری‌های فضایی پایش می‌شود.
موسوی ادامه داد: آلودگی هوا به افزایش غلظت گاز‌ها یا ذراتی اشاره دارد که برای سلامتی انسان و پوشش گیاهی بسیار مضراست به همین منظور برای شناسایی آلودگی جوی نیاز به اندازه گیری و تغییرات آلاینده‌ها در لایه‌های تروپوسفر و استراتوسفر است. امروزه با استفاده از ماهواره‌های سنجش از راه دور و تصاویر ماهواره‌ای امکان اندازه‌گیری تغییرات گاز‌ها و آلاینده‌های مختلف در جو در مقیاس جهانی امکان پذیر است، اما در عین حال این تکنولوژی با محدودیت‌هایی نیز در ارتباط با شناسایی برخی از ترکیبات شیمیایی در تروپوسفر نیز مواجه است.
گفتنی است؛ سامانه پایش ماهواره‌ای آلودگی در سطح کشور (آفاق) که توسط سازمان فضایی ایران و با بهره‌گیری از توانمندی بخش خصوصی توسعه داده شده، به اندازه‌گیری میزان گاز آلاینده NO ۲ در اتمسفر پرداخته است.
براساس این گزارش ماهواره‌ها می‌توانند وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کشور و نیز روند مهار یا گسترش آتش را با دقت و سرعت بالایی آشکارسازی کنند. همچنین پایش یونوسفر و پیش‌بینی تغییرات بحرانی جوی با استفاده از فناوری‌های فضایی، به سادگی امکان‌پذیر است.
همچنین ماهواره‌های سنجش از دور فضایی قادر به تخمین منابع انرژی در روی زمین و پایش مصرف آن‌ها هستند که این امر می‌تواند برنامه‌ریزی، مدیریت و کنترل منابع انرژی را برای مسئولان تسهیل کند. رصد تغییرات کیفیت خاک و تخمین میزان منابع آب سطحی، میزان بارش و نشست برف، سطح زیرکشت و نوع کشت و زرع در ابعاد ملی و جهانی نیز از جمله اطلاعاتی هستند که می‌توان با تحلیل داده‌های تهیه شده از فضا، در زمانی کوتاه و با دقت بالا به آن‌ها پی برد.
