تصویب استاندارد ملی اندازه‌گیری غلظت نانوذرات کربن سیاه در محیط‌های تولیدی
به گزارش« نبض فناوری» صد و دومین اجلاسیه کمیته ملی استانداردهای فناوری نانو به صورت مجازی برگزار شد و استاندارد "فناوری نانو – روش تعیین مقدار غلظت‌های کربن سیاه و سیلیس بی شکل در گستره اندازه نانوذره در هوای یک محیط تولیدی دارای گردوغبار مخلوط" تصویب و آماده انتشار شد.
نانو مواد کربن سیاه و سیلیس بی شکل در محصولات مصرفی گوناگون از قبیل محصولات لاستیکی، مواد عایق و … استفاده می‌شود و همواره احتمال بالقوه مواجهه کارگران با مخاطرات این مواد در گستره نانومقیاس وجود دارد. علی رغم استفاده گسترده از این نوع نانومواد، تاکنون تعیین مقدار غلظت هر نانوماده مشخص در محیط‌های دارای گردوغبار مخلوط مانند یک محیط تولیدی چالش برانگیز بوده است و به‌عنوان مانعی برای تدوین حدود مواجهه شغلی ویژه نانومواد شناخته می‌شده است، از این رو در صد و دومین اجلاسیه کمیته ملی استانداردهای فناوری نانو، استاندارد آن تصویب شد.
این استاندارد، رهنمودهایی را برای تعیین مقدار و شناسایی غلظت نانوذرات کربن سیاه و سیلیس بی شکل در هوا بر اساس اندازه در نمونه‌های هوای جمع‌آوری شده در یک محیط تولیدی صنعتی دارای گردوغبار مخلوط ارائه می‌کند.
این استاندارد برای نمونه‌های هوای جمع‌آوری شده بر روی بسترهای از جنس پلی‌کربنات به وسیله یک نمونه‌بردار آبشاری الکتریکی فشار پایین تعریف شده و برای نمونه برداری در محیط‌های تولیدی که تنوعی از انواع ذرات در سراسر جو آن وجود دارد، مناسب است.
استاندارد تصویب شده تنها برای محیط‌هایی با هواسل‌های متمایز از لحاظ فیزیکی و شیمیایی یا شرایطی که مداخله‌گرها (برای مثال منابع با سوخت دیزلی) می‌توانند کنترل شوند، قابل اجرا است.
در این روش به منظور شناسایی نوع نانوذرات، نمونه‌های جمع‌آوری شده توسط نمونه‌بردار آبشاری الکتریکی فشار پایین، با استفاده از TEM و EDS به ترتیب برای ریخت‌شناسی نانوذرات و تعیین ترکیب‌بندی عنصری آنها آنالیز می‌شوند. سپس اطلاعات به‌دست آمده به همراه غلظت نانوذرات بر حسب اندازه آنها (به وسیله نمونه بردار آبشاری الکتریکی فشار پایین تعیین می‌شود)، برای تعیین غلظت مواد مورد نظر بر حسب اندازه استفاده می‌شوند.
برای تدوین این استاندارد ملی، از استاندارد بین‌المللی ایزو به شماره ۲۱۳۶۱ به‌عنوان منبع استفاده شد که در سال ۲۰۱۹ توسط سازمان بین‌المللی استاندارد (ایزو) منتشر شده است.
به نقل از ستاد نانو، تدوین این استاندارد ملی با مشارکت زهره زنگی‌آبادی (نائب رئیس یکی از شرکتهای فنی مهندسی)، به عنوان دبیر تدوین استاندارد و متخصصانی از دانشگاه‌های کشور، سازمان ملی استاندارد، شرکتهای مرتبط و کارشناسان ستاد توسعه فناوری نانو بوده است.
