حکمرانی داده در آینده چگونه تکامل می‌یابد؟

محدثه گودرزی

به گزارش خبرنگار «نبض فناوری» امروزه فناوری اطلاعات از یک فناوری لوکس در سازمان‌ها به یکی کالای ضروری مبدل شده است. در چند سال گذشته با رشد شبکه‌های اجتماعی، گوشی‌های هوشمند، حسگر‌های مختلف و سایر فناوری‌های حوزه اینترنت اشیا، دوربین‌های نظارتی، صفحات وب و نیز توسعه نرم‌افزار‌های سازمانی، نرخ تولید داده و به تبع آن حجم داده‌های یک سازمان با جهش عظیمی مواجه شده است؛ داده‌هایی که علاوه بر نیاز به ذخیره و پردازش، نیاز‌ها و ضرورت‌های جدیدی را هم با خود به ارمغان آورده اند. نیازمند علمی برای مدیریت داده، نگهداری داری، حفاظت، امنیت و ... تحت عنوان علم داده هستیم؛ بنابراین اینکه داده‌ها چگونه ذخیره شوند، چگونه در دسترس افراد مناسب قرار گیرند، چگونه کیفیت آن‌ها کنترل شود، با چه ابزار‌هایی آن‌ها را تحلیل کنیم و مسائلی از این دست؛ باعث به وجود آمدن شاخه جدیدی در علم داده به نام «حکمرانی یا راهبری داده» شده است.

به طور یقین هر کسب و کاری مبتنی بر داده بوده و اینکه داده‌ها تا چه حدی قابل اعتماد و دقیق هستند و می‌توان می‌توان آن‌ها را در صورت نیاز برای استفاده در کسب و کار‌ها بازیابی کرد و در عین حال به طور ایمن در برابر مجرمان سایبری محافظت می‌شود.

براساس این گزارش امروزه داشتن کنترل بر روی داده‌ها از اهمیت بسیاربالایی برخوردار است و برای به دست آوردن کنترل آن، باید مراحل برنامه ریزی، جمع آوری نیازمندی‌ها و تجزیه و تحلیل کسب و کار را طی کرد تا استراتژی مورد نیاز را ایجاد کرد تا تمام مراحل چرخه عمر داده‌ها را پوشش دهد. این طرح حکمرانی داده‌های شما را تشکیل می‌دهد و داشتن چنین طرحی باید برای هر کسی (یعنی هر کسی که در ایجاد و جمع‌آوری، پردازش، دستکاری، استفاده یا ذخیره داده‌ها نقش دارد) که می‌تواند به‌عنوان «ذینفعان داده» در نظر گرفته شود، جالب باشد.

حکمرانی داده مجموعه‌ای از قوانین و بهترین شیوه‌ها است که بالاترین سطوح کیفیت و امنیت را در طول چرخه عمر داده‌ها در یک سازمان تضمین می‌کند. به عبارت دیگر، حاکمیت داده به این موضوع می‌پردازد که سازمان‌ها چگونه داده‌هایی را که جمع‌آوری کرده اند، مدیریت می‌کنند.

جمع آوری داده‌ها بدون داشتن برنامه‌ای برای نحوه استفاده از آن داده‌ها و نحوه ایمن و کامل نگه داشتن آن داده‌ها بی‌فایده است. داده‌ها باید به طور مداوم در تمام بخش‌ها و حوزه‌های یک سازمان بررسی شوند.
داده‌ها به سازمان‌های موفق کمک می‌کنند. حکمرانی داده برای هوش تجاری بیشتر و تحول دیجیتال ضروری است. اما داده‌ها تنها زمانی می‌توانند به موفقیت منجر شوند که به طور مؤثر اداره شوند. سازمان‌ها باید تعادل مناسبی بین ارائه دسترسی سهامداران به داده‌ها و همچنان کنترل داده‌ها برای حفظ امنیت و سازگاری آن‌ها پیدا کنند. این تعادل برای هر سازمان منحصر به فرد است. به همین دلیل است که یک برنامه جهت حکمرانی دقیق داده‌ها بسیار مهم است.

به گفته خوانساری، نظام حکمرانی داده شامل موضوعاتی مانند انبارش، پردازش، تبادل، به اشتراک گذاری، تنظیم‌گری، بهره‌برداری، امنیت، مالکیت، حریم خصوصی، طبقه بندی داده‌ها و کلان داده‌ها است که طی آن سازمان فناوری اطلاعات ایران به عنوان متولی و ۹ دستگاه دیگر به عنوان همکار در نظر گرفته شده‌اند که البته با توجه به شناختی که از حوزه وجود دارد از برخی دستگاه‌های دیگر با هدف شناخت مشکلات و مسائل این حوزه نیز دعوت به همکاری شده است.
از آنجایی که روند‌های اصلی مانند هوش مصنوع و یادگیری ماشین به داشتن داده‌های با کیفیت و قابل اعتماد متکی هستند، می‌توان گفت که حکمرانی داده به این زودی‌ها به جایی نخواهد رسید. با این حال، برای سهولت استفاده، مقرون به صرفه بودن و مقیاس پذیری به سازگاری خود ادامه خواهد داد. انتظار می‌رود شاهد کارکرد بیشتر حکمرانی در داده‌ها در فضای ابری و کنترل انتقال داده از ذخیره سازی فیزیکی به ابر باشیم.