چگونه با استفاده از سلول درمانی باروری مرتبط با شیمی درمانی را افزایش دهیم؟

به گزارش خبرنگار «نبض فناوری» یک مطالعه جدید توسط محققان بیمارستان بریگهام و زنان، یکی از اعضای مؤسس سیستم مراقبت‌های بهداشت  Mass General Brigham، در یک مدل پیش بالینی، پتانسیل بازیابی باروری را زمانی که تخمدان‌ها از کار افتاده‌اند، نشان می‌دهد. محققان دریافتند که سلول‌های بنیادی بالغ می‌توانند سطوح هورمونی سالم را پس از شیمی‌درمانی بازگردانند و منجر به بارداری طبیعی و در نتیجه تولد موش‌های زنده شوند. تکنیک‌های مبتنی بر این مطالعه می‌تواند گزینه‌های باروری را برای زنان مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان متحول کند. نتایج آنها امروز در مجله Lancet eBioMedicine منتشر شده است.

روش‌هایی برای حفظ باروری

علیرغم پیشرفت‌های چشمگیر و سریع در فناوری‌های کمک باروری (ART)، گزینه‌های کمی برای حفظ تخمدان برای زنان در سن باروری که سرطان دارند و به شیمی درمانی گنادوتوکسیک نیاز دارند و یا برای کسانی که نارسایی زودرس تخمدان را تجربه می‌کنند، وجود دارد. در حال حاضر، مطمئن ترین روش برای حفظ باروری، چرخه‌های درمان باروری قبل از شیمی درمانی با استفاده از ART برای انجماد تخمک‌ها برای انجماد، چه به صورت تخمک یا پس از لقاح به عنوان جنین است. متأسفانه، نرخ ارجاع برای ART قبل از شروع شیمی درمانی گنادوتوکسیک پایین است. علاوه بر این، بازماندگان سرطان بیشتر احتمال دارد ناباروری و همچنین کاهش موفقیت در چرخه های ART با تخمک های اتولوگ را تجربه کنند. این امر در این جمعیت بیمار با این واقعیت ترکیب می‌شود که جهش در برخی از ژن‌هایی که زنان را مستعد ابتلا به سرطان می‌کند، مانند BRCA1 و اعضای مسیر کم خونی فانکونی،  که با نارسایی زودرس تخمدان نیز مرتبط است. گذشته از ناباروری، نارسایی زودرس تخمدان باعث عوارض اضافی کمبود استروژن می‌شود. بازماندگان سرطان در مقایسه با همسالان خود بدون سرطان، تسریع از دست دادن استخوان، افزایش اختلال عملکرد جنسی و نرخ بالاتر مرگ و میر قلبی عروقی را تجربه می‌کنند. ترمیم هورمون‌ها در درجه اول توسط درمان جایگزینی هورمون اگزوژن (HRT) انجام می‌شود. با این حال، داده‌های محدودی در مورد پیامدهای سلامت طولانی‌مدت HRT طولانی‌مدت در نوجوانان و زنان جوان وجود دارد که نگرانی‌هایی را در مورد افزایش خطرات بدخیمی‌های ثانویه ایجاد می‌کند. این امر منجر به فراخوانی برای توسعه فناوری‌های جدید برای حفظ یا بازیابی عملکرد تخمدان شده است.

سلول درمانی، تولید فرزندان بیولوژیک و تولید هورمون‌های تولید مثلی

Raymond Manohar Anchan، MD، PhD، مدیر سلول های بنیادی در آزمایشگاه تحقیقاتی بیولوژی و پزشکی بازساختی در مرکز جراحی ناباروری و باروری بریگام و نویسنده مقاله گفت: "این مطالعه اثبات اصل نشان می‌دهد که شما می‌توانید سلول‌های غیر تولیدمثلی را بگیرید و آنها را به تخمک‌های عملکردی تبدیل کنید که می‌توانند به چندین نسل از حیوانات زنده تبدیل شوند. این مطالعه هیجان‌انگیز است، زیرا به بیماران مبتلا به نارسایی تخمدان این امیدواری را می‌دهد که بتوانند بچه‌های بیولوژیکی داشته باشند و هورمون‌های تولید مثلی بسازند.» مطالعاتی مانند این، نوید سلول درمانی را برای درمان بیماری‌های صعب العلاج نیز نشان می‌دهد. علاوه بر این، موسسه ژن و سلول درمانی Mass General Brigham به ترجمه اکتشافات علمی محققین به آزمایشات بالینی اولیه در انسان و در نهایت درمان‌های تغییر دهنده زندگی برای بیماران کمک می‌کند. رویکرد چند رشته‌ای این مؤسسه، آن را از سایرین در این فضا متمایز می‌کند و به محققان کمک می‌کند تا به سرعت درمان‌های جدید را پیش برده و مرزهای تکنولوژیکی و بالینی را نیز جلو ببرند.

بیماری نارسایی زودرس تخمدان

حدود 5 درصد از زنان به دلیل درمان سرطان یا مسائل ژنتیکی نارسایی زودرس تخمدان دارند. با ادامه افزایش نرخ سرطان در میان بزرگسالان جوان، انتظار می‌رود نرخ ناباروری مرتبط با شیمی درمانی نیز افزایش یابد. هنگامی که تخمدان‌های فرد از کار می‌افتند، سطح هورمون‌ها کاهش می‌یابد و در نتیجه فرد توانایی ایجاد تخمک و بچه دار شدن را از دست می‌دهد. در حال حاضر هیچ روش درمانی برای بازگرداندن باروری آنها پس از نارسایی تخمدان وجود ندارد. برای بچه دار شدن، افراد مبتلا به نارسایی تخمدان باید از تخمک‌های اهدایی یا منجمد یا جنین استفاده کنند. نارسایی تخمدان همچنین می‌تواند باعث سایر مشکلات سلامتی مرتبط با سطوح پایین هورمون شود. افراد مبتلا به نارسایی تخمدان ممکن است توده استخوانی خود را از دست بدهند و مشکلات سلامت جنسی و قلبی داشته باشند. درمان جایگزینی هورمون مصنوعی می‌تواند به انها کمک کند، اما اطلاعات محدودی در مورد استفاده طولانی مدت آن در نوجوانان و جوانان وجود دارد.

تولید هورمون‌های تولید مثلی از سلول‌های بنیادی

مطالعات قبلی نشان داده‌اند که سلول‌های تخمدان موش به نام سلول‌های گرانولوزا می‌توانند برای ایجاد سلول‌های بنیادی پرتوان القایی استفاده شوند. این سلول‌های بنیادی می‌توانند به هر نوع سلولی در بدن تبدیل شوند. محققان آنها را به سلول‌های تخمدان تبدیل کردند و در آزمایشگاه نشان دادند که این سلول‎ها، هورمون‌های تولید مثلی مانند استروژن و پروژسترون را می‌سازند و می‌توانند به سلول‌هایی تبدیل شوند که به تخمک تبدیل می‌شوند. محققان مشاهده کردند که سلول‌های بنیادی تزریق شده سطح هورمون و باروری موش را بازیابی کردند، از جمله توانایی باردار شدن و تولد نوزادان زنده موش به طور طبیعی. جالب اینجاست آنها همچنین مشاهده کردند که تزریق سلول‌های بنیادی به یک تخمدان دیگر، سبب شده که آن تخمدان برای بارور شدن و تولید هرمون بهبود یابد و تولید تخم را دوباره شروع کند.

هیجان‌انگیزترین یافته در این مطالعه

آنچان گفت: "من فکر می‌کنم این هیجان‌انگیزترین یافته بود. ما توانستیم برخی از تخمک‌های اتولوگ حیوانات را در هر دو تخمدان و نه فقط تخمدانی که تزریق کردیم، از سر بگیریم. درواقع"سلول‌های بنیادی باید عاملی را ترشح کنند که این روند بهبودی را افزایش دهد. ما اکنون به دنبال این هستیم که چه عاملی یا عواملی ممکن است در این امر دخیل باشد. شناسایی چنین عامل یا عواملی هیجان انگیز خواهد بود زیرا شاید بتوانیم برخی از بیماران را بدون داشتن این عامل درمان کنیم.."

محدودیت‌های این مطالعه

محدودیت‌های این مطالعه شامل انجام آن در موش است. زیرا هیچ مدرکی وجود ندارد که این کار در انسان‌ها موثر باشد. ممکن است در استفاده از سلول‌های بنیادی القایی برای باردار شدن انسان جدید مسائل اخلاقی وجود داشته باشد. محققان نمی‌دانند که آیا بچه‌هایی که از این تخم‌های مشتق از سلول‌های بنیادی به دنیا می‌آیند، سالم و طبیعی هستند یا خیر. به همین خاطر مطالعات طولانی‌مدتی روی فرزندان حاصل از این آزمایش‌ها در حال انجام است.