چه کسانی نیاز به صدور گواهی امضای الکترونیکی دارند؟
به گزارش خبرنگار «نبض فناوری» در جوامع امروزی غالب فرایند‌های ارائه خدمات به سمت الکترونیکی شدن پیش می‌رود، چرا که ارائه خدمات بر بستر اینترنت علاوه بر سرعت بالا، سهولت کار را تا حد زیادی نیز بالا می‌برد. به عنوان مثال جابجایی و انتقال مبلغی پول از حساب خود را درنظر بگیرید. پیش از این باید با مراجعه حضوری به یکی از شعب بانک‌ها این فعالیت را انجام می‌دادید. اما اکنون با ورود به موبایل بانک و چند کلیک می‌توانید در کوتاه‌ترین زمان ممکن هرمبلغی که بخواهید را منتقل کنید.
براساس این گزارش این روز‌ها از امضای دیجیتال زیاد شنیده‌ایم حت تا جاییکه با شنیدن امضای دیجیتال افراد ممکن است دچار سوء تفاهم شده و تصور‌های متفاوتی از امضای دیجیتال داشته باشند؛ بنابراین در این گزارش سعی می‌کنیم در این خصوص اطلاعات جامعی را در اختیار متقاضیان قرار دهیم. حال این سوال پیش می‌آید که امضای دیجیتال چیست و چگونه می‌توانیم آن را دریافت کنیم.
وقتی صحبت از امضای دیجیتال است یعنی چیزی مانند اثر انگشت! انواع امضای الکترونیکی وجود دارد که هر یک شامل مشخصات مربوط به خود است. امضای الکترونیکی یعنی چیزی که همتا ندارد و به نوعی مخصوص شماست. شما در شرایط سنتی با یک خودکار یا قلم روی کاغذ امضا می‌زنید، اما وقتی صحبت از امضای الکترونیکی است یعنی استفاده از کد و رمز‌های رایانه‌ای صورت بندی شده! این امضا به واسطه یک سری الگوریتم‌های ریاضی ساخته می‌شود و در نهایت به داده‌های مختلف نیز متصل خواهد شد. تشخیص به این صورت است که فرد دریافت کننده امضای شما، میزان اصالت داده‌ها را چک می‌کند و در نهایت هویت شما به عنوان ارسال کننده نیز به تایید نهایی می‌رسد.
اما اصلی‌ترین نکته‌ای که در مبادلات اینترنتی و الکترونیکی توجه را به خود جلب می‌کند، امنیت است. از آن‌جا که در این بستر امکان کلاهبرداری و سرقت به راحتی وجود دارد، ایمنی مبادلات و معاملات برای طرفین اهمیت زیادی دارد.
یکی از ضروریات در هر مبادله، شناسایی هویت طرف مقابل است. یعنی شما باید مطمئن باشید که می‌خواهید با همین فرد تبادل داشته باشید. اما برخلاف مبادلات دنیای واقعی، در دنیای مجازی طرف معامله قابل رویت نیست. پس از کجا می‌توان اطمینان پیدا کرد؟
در انتهای هر معامله، مبادله یا برگه اسناد تجاری مانند چک یا سفته، امضای طرفین، یا فرد صادرکننده درج می‌شود. در سیستم‌های الکترونیکی نیز این امضا به شکل داده پیام یا همان دیتا وجود دارد. پس در جواب سوال امضای الکترونیکی چیست می‌توان گفت یکی از انواع این امضا همان امضای فیزیکی است که بر بستر اینترنت و به شکل داده پیام درج می‌شود.
مزایای استفاده از گواهی امضای الکترونیکی
احراز هویت
اولین مزیت استفاده و ارائه گواهی امضای الکترونیکی این است که هویت شخص شناسایی می‌شود و می‌توان فهمید که امضا از جانب شخص مورد انتظار است یا خیر. یعنی صحت پیام و شخصیت فرستنده برای گیرنده محرز می‌شود.
محرمانگی
همان‌طور که گفتیم گاهی برخی قرارداد‌ها یا اسناد محرمانه هستند. در این صورت شخص می‌تواند مطمئن باشد که افراد غیرمجاز نمی‌توانند به محتوای نوشته دسترسی پیدا کنند.
اصالت متن
در صورت استفاده از گواهی امضای دیجیتال یا همان امضای الکترونیکی طرف مقابل اطمینان پیدا می‌کند که این نوشته مخدوش یا جعلی نیست، بلکه کاملا صحیح است.
انکارناپذیری
وقتی گواهی امضای الکترونیکی دریافت می‌شود و فرد آن را به گیرنده ارسال می‌کند، دیگر نمی‌تواند امضای خود را انکار کند. زیرا این گواهی سندی است که تعلق این امضا را به این شخص خاص تایید می‌کند.
دریافت گواهی امضای دیجیتال
برای دریافت این گواهی، با مراجعه به سایت مرکز صدور گواهی الکترونیکی میانی دولت عام فرم‌های درخواست موردنظر خود را دریافت و تکمیل کنید.
سپس با در دست داشتن مدارک زیر به یکی از دفاتر صدور گواهی امضای دیجیتال مراجعه کرده و مراحل دریافت گواهی خود را طی کنید.
امضای الکترونیکی چه ضرورتی دارد؟
ظهور و گسترش روزافزون تجارت الکترونیکی مستلزم ایجاد اعتماد و اطمینان در افکار عمومی نسبت به این نوع از تجارت است و واضح است که این اعتماد در بستر تضمین امنیت و اعتبار تبادلات الکترونیکی داده¬ها صورت می‌گیرد. از عوامل مهمی که باعث اعتبار سند یا هر قرارداد دیگری می‌شود صحت انتساب آن به صادرکننده سند یا قرارداد است و این مهم از طریق امضاء یا مهر کردن سند صورت می‌گیرد. از آنجایی که در قوانین و مقررات کسب‌وکار‌های اینترنتی، امضای الکترونیکی پدیده‌ای نوظهور است در قرارداد‌های الکترونیکی هم باید براساس ویژگی‌های خاص مربوط به این نوع قرارداد‌ها که به شیوه الکترونیکی صادر شده¬اند صحت انتساب آنها را از طریق قوانین به صادرکننده احراز کرد.
کاربرد‌های امضای الکترونیکی
این امضا در حوزه‌های مختلف کاربرد دارد:
خدمات دولتی: به طور کلی در کشور‌های دنیا، امضای الکترونیکی به رسمیت شناخته می‌شود و البته که وجود این امضا سبب می‌شود که اسناد و مدارک دولتی با امنیت بالا و هزینه بسیار کم جابجا شوند. این امضا به واسطه ساده‌تر کردن تراکنش‌ها سبب می‌شود تا کسب و کار‌ها از سوی دولت‌ها به سهولت انجام شود. با کمک این امضا می‌توان ثبت شرکت را با سرعت بیشتری انجام داد. همینطور می‌تواند اظهارنامه‌های مالیاتی و دیگر خدمات دولتی را نیز افزایش داد.
بهداشت و سلامت: از امضای الکترونیکی در حوزه بهداشت و سلامت بسیار استفاده می‌شود و برای دریافت دارو و همینطور تجویز آن بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش بسیار امن و سریع است و به طور کلی برای ثبت و انتقال اسناد پزشکی نیز می‌توان از آن استفاده کرد.
تولید و صنعت: در طرح‌های تولیدی بسیاری از کارخانه‌ها استفاده از امضای دیجیتال اثربخشی خاص خود را دارد و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
خدمات مالی: بیشترین کاربرد امضای الکترونیکی این است که در بانک‌ها و موسسات مالی از این روش استفاده می‌شود و بهترین گزینه بین بانک‌ها و مشتریان است.
چه کسانی نیاز به صدور گواهی امضای الکترونیکی دارند؟
ارزیابی‌ها نشان می‌دهد به طور کلی سامانه تدارکات الکترونیک دولت و همینطور اعضای کانون سازمان ثبت اسناد و املاک نیاز به گواهی امضای الکترونیکی است. اعضای کانون دفاتر اسناد رسمی و همینطور کاربران سامانه حمل و نقل نیز نیاز به گواهی امضای الکترونیکی خواهند داشت.
لازم به ذکر است طبق گفته رضا جوادی نیا معاون زیرساخت کلید عمومی و امنیت اطلاعات تجاری مرکز توسعه تجارت الکترونیکی اعلام کرد: تعداد گواهی‌های امضای الکترونیکی صادره در سال ۱۴۰۰ برای نخستین بار از مرز یک میلیون گواهی در سال گذشت.
زیرساخت کلید عمومی در کشور، بر اساس قانون تجارت الکترونیکی و آیین نامه اجرایی ماده ۳۲ این قانون در سال ۱۳۸۶ راه اندازی شد. مرکز ریشه کشور و اولین مرکز میانی (مرکز میانی وزارت صمت) در کشور در همان سال اول، ایجاد و شروع به کار کرد.
هم اکنون سامانه‌های بزرگ و ملی کشور از قبیل سامانه جامع تجارت ایران، سامانه تدارکات الکترونیکی دولت (ستاد)، سامانه بارنامه برخط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، سامانه سفته و برات الکترونیک وزارت امور اقتصادی و دارایی، سامانه تأییدیه مدارک تحصیلی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، پروژه پرونده الکترونیکی و نسخه الکترونیکی وزارت بهداشت در فرآیند‌ها و تبادلات الکترونیکی خود از گواهی امضای الکترونیکی استفاده می‌کنند.
