نهاد علم باید پرسشگر و آزاداندیش باشد
به گزارش خبرنگار «نبض فناوری» علی مبینی دهکردی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در نشست دوم از سلسله نشست‌های تخصصی نخستین همایش ملی مرجعیت علمی که با حضور روسا و معاونان دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های تهران، در ایرانداک برگزار شد، سخنرانی کرد.
مبینی ضمن گرامی‌داشت هفته دفاع مقدس خاطر نشان کرد: ما علم را نباید جدای از نور معرفت ببینیم. یک جامعه چه زمان به یک مرجعیت دانایی و معرفتی می‌رسد، جایی که از ظواهر عبور کند و به عمق مبانی روی آورد. از تاریک‌بینی و سلب‌اندیشی دوری کند. اگر به قبل و بعد از رنسانس نگاهی بیندازیم به این تاریک‌بینی‌ها می‌رسیم. قانع نبودن به آنچه داریم و تلاش برای دستیابی به آنچه نداریم مهم است. رویکردمان را از مصرف‌گرایی به تولیدگرایی تغییر دهیم و از موانع عبور کنیم و به این باور برسیم که می‌توانیم.
وی درباره حوزه علوم انسانی گفت: در حوزه علوم انسانی به این برسیم که بر طبیعت سلطه پیدا کنیم و از آن استفاده کنیم. باید ببینیم که چگونه از جهان محسوسات عبور کرده و به جهان معقولات برسیم. نهاد علم باید پرسشگر و آزاداندیش باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، درباره مرجعیت خاطرنشان کرد: مرتبه دوم شناخت این است که فرد از شناخت به باور برسد. اگر می‌خواهیم مرجعیت پیدا کنیم باید به مرحله سوم شناخت برسیم که دانش است. با دانش به اعتبار جهانی می‌رسیم که از باور و نظر فردی عبور کرده و به جهان‌شمولی و مرجعیت می‌رسیم. چگونه می‌توانیم بگوییم که نهادهای علمی به مرجعیت علمی می‌رسند. اگر در تئوری‌پردازی سهم نداشته باشیم به مرجعیت علمی نمی‌رسیم. اگر تحقیق می‌کنیم و این تحقیق مسئله را حل نکند و پاسخ‌گویی نداشته باشد و راه‌حل برای مسائل بشر نداشته باشد به مرجعیت علمی نمی‌رسیم.
در ادامه مبینی درباره تفاوت مرجعیت علم و مرجعیت جهل توضیح داد: هر چه به خرافات مراجعه کنیم، هر چه به ظاهربینی، برنتابیدن پرسشگری، مورد تشویق قرار ندادن نقد، تفاوت بین نقد براندازانه و نقد سازنده قایل نبودن، سطحی‌نگری و جزم‌اندیشی نزدیک شویم، مرجعیت جهل را تقویت می‌کنیم.
وی درباره مسئولیت تغییرات بنیادی در جامعه گفت: سه گروه را باید مورد توجه قرار دهیم. نقش‌آفرینان، ناظران بی‌طرف، فیلسوفان و اندیشه‌سازان. اگر به هر سه گروه توجه نکنیم، به مرجعیت علمی نمی‌رسیم. اگر روش‌مندی علمی نداشته باشیم، و در قالب‌های از پیش تعیین شده عمل کنیم، به مرجعیت علمی نمی‌رسیم.
مبینی با اشاره به رابطه قدرت و دانش افزود: علم قدرت‌ساز است و قدرت علم‌ساز. علم و قدرت یکدیگر را تقویت می‌کنند. جذب نخبگان جهانی، نرخ فناوری و نوآوری، و نرخ ماندگاری نخبگان، اینها مولفه‌های قدرت علمی هستند.
